Deadly Virtues: Love.Honor.Obey

Tijdens het Imagine Film Festival gaan de dodelijke deugden van Ate de Jong in première. Home invasion ontmoet martelporno voor de echt perverse geesten.

Door Dana Linssen

Hoeveel dodelijk deugden zijn er eigenlijk? Na Love.Honor.Obey, de nieuwe Engelstalige film van Ate de Jong zouden er nog zes films met hetzelfde thema moeten volgen, maakte vakblad Variatie tijdens het Filmfestival Berlijn bekend. Maar deze is in ieder geval af en klaar voor zijn wereldpremière tijdens het Imagine Film Festival, en daarmee een van de drie nieuwe films met een Nederlandse inbreng in de selectie.
Na het historische Jan Smit-drama Het bombardement (2012) is Love.Honor.Obey er eentje van de andere kant van het spectrum. Niet voor familie en niet voor watjes. Het scenario van deze home invasion-martelthriller werd geschreven door de debuterende Mark Rogers. In een interview op raindance.org, de website van het gelijknamige Londense festival, wordt hij voorgesteld als iemand die lijdt aan rechtszijdige hemiplegie, en later in zijn leven is gediagnosticeerd met spasticiteit en een aandoening in het autistische spectrum. Daarnaast vertelt hij dat het verhaal van de film het voortbrengsel is van een ‘donkere periode in zijn leven’ na het einde van zijn eerste langdurige relatie. Het is het soort biografische informatie dat verwarrend werkt. Zo origineel is het verhaal van de vreemdeling die het huis van een jong stel binnendringt en ze daar een weekend lang aan allerhande lichamelijke en geestelijke martelpraktijken onderwerpt nu ook weer niet. Dat is het basisverhaal van de engerd onder je bed. Dus hoe moeten we zijn verwerking daarvan dan duiden? Hoe bepaalt het feit dat de schrijver autistisch is, zijn kijk op de personages?

Onderdanig
Liefde, eren en gehoorzamen behoren noch tot de zeven deugden, noch tot de zeven hoofdzonden. Ze zijn een formuletje dat wordt uitgesproken bij het katholieke huwelijk waarin de vrouw zich onderdanig aan de man verklaart. Afgaande op de titel van de film zouden dat echter lekker provocatief ‘dodelijke deugden’ zijn: beter dus om je er niet aan te houden, want met gevaar voor eigen leven. Zonder verder te diep op de plot van de film in te gaan, beweert die echter precies het omgekeerde. Verzet is zinloos. Om te overleven kun je beter het spel maar meespelen. En nog ietsje meer. Hoe onderdaniger hoe beter. En vooral aan de meest dominante man.
In dat ietsje meer blijkt Love.Honor.Obey vooral een wraakfantasie. De hoofdpersoon van de film is een anonymus die (seksuele) voldoening vindt in het vernederen van een echtpaar. Niet als een spel, want er is geen uitweg. Maar als de psychopathische missionaris die hij is: met sadistisch plezier en zonder genade.
Dat is natuurlijk wat de film, ondanks z’n psychologische implicaties en vooronderstellingen vooral een horrorfilm maakt: de bandeloze exploitatie van de gruwelen die mensen met andere mensen uit kunnen halen zonder zich om de gevolgen te bekommeren. Het moet voor regisseur Ate de Jong een feest zijn geweest om die allemaal met behulp van de art director en de make-up te verzinnen. Op bloed, afgehakte lichaamsdelen en bondagefantasieën is niet bespaard, maar alles in het beschaafde. Dat maakt het overigens niet minder onaangenaam om naar te kijken, vooral voor mensen die niet al te goed kunnen griezelen. Want omdat er weinig plot is, is alles wat gebeurt tot in detail in beeld gebracht. Elke knoop in een touw, elke blik op het weerloze vrouwenlichaam, elke stap op de trap. Het meticuleuze sadisme van de film veronderstelt een zeker specialistisch masochisme bij het publiek. Of een zekere ongevoeligheid.

Martelpornogenre
Vergeleken met andere voorbeelden van het martelpornogenre zoals Saw of Hostel waarin schaduwen en duisternis soms nog de pijn van het zien iets wisten te verzachten, is Love.Honor.Obey belicht alsof het een tv-serie uit de jaren zeventig is met vlak licht en afgematte kleuren. Het geeft de beelden iets extra ranzigs mee. Wat ongetwijfeld goed past bij de manier waarop hij z’n wraakfantasieën wil exploiteren: eendimensionaal en into your face. Enige subversiviteit is er daardoor niet in te ontdekken.
Zelfs de summiere verschuiving die er plaats vindt van de voor de hand liggende sympathie voor de slachtoffers naar de dader is uiteindelijk reactionair en moralistisch. Alsof er een directe relatie bestaat tussen seksuele fantasieën en de uitvoering ervan en alsof iedereen die ook wel eens iets kinky’s doet meteen uit de ouderlijke macht ontzet moet worden. Hoe anders dat lege kinderbedje te duiden? Uiteindelijk predikt de film een en al schuld en boete, seks is zondig, en de lol van horror die met dit soort concepten wil spelen en prikkelen ontbreekt daar helaas aan.