DE GROT

Martin Koolhovens De grot is na Spoorloos (1988) de tweede verfilming van een roman van Tim Krabbé. Waar Spoorloos een perfect evenwicht wist te bereiken tussen thriller en psychodrama, zwalkt De grot heen en weer tussen de genres.

In de eerste scène van De grot arriveert een nerveuze Egon Wagter (Fedja van Huêt) op het vliegveld van een Aziatische stad. Close-ups van douaniers en Wagters koffer op de lopende band verklappen dat er iets bij de bagage zit dat niet gezien mag worden. Wagter pleegt in zijn hotel een telefoontje over de levering van zijn koffer, neemt een douche, alles volgens het klassieke schema. Spannend, maar obligaat. Interessanter wordt het wanneer de koffertransactie blijkt plaats te vinden met de onbekende Amerikaanse vrouw (Kim Huffman) die Wagter eerder nog op een terrasje zag zitten. De twee geven toe dat ze zich normaal gesproken nooit met dit soort zaken inlaten. Waarom nu dan wel? Wie zijn deze mensen, en waarom kussen ze elkaar zo heftig nadat de deal gedaan is? Vragen die door het hoofd spoken terwijl de personages weer in hun auto’s gaan zitten. Voor een heuse ‘puntje van je stoel’-thriller broeit er genoeg.
Vervolgens gaat de film terug naar de jaren zeventig. De smokkelaar van zoëven, twintig jaar jonger, staat op het punt af te studeren als geoloog. In een café ontmoet hij jeugdvriend Axel, nu een kleine drugsbaas (Marcel Hensema). Regisseur Martin Koolhoven (AmnesiA) en scenarist Tim Krabbé, die zijn eigen roman bewerkte, beginnen zo aan een lange reis in de tijd. Doel van de reis lijkt het beantwoorden van de eerder opgeworpen vragen.

Hink-stap-sprong
Met elke flashback nemen de raadsels echter toe. Dat had extra spanning opgeleverd wanneer Koolhoven en Krabbé de bestemming van die eerste minuten trouw waren gebleven. Maar het duo vertelt een verhaal dat met al zijn lagen en dubbele bodems verder gaat dan een doorsnee-thriller. Belangrijker dan de inhoud van de koffer is de fatale verhouding tussen Egon en Axel, de tragiek van Egons eerste liefde, of de gedachte dat verleden en heden onlosmakelijk verbonden zijn, zoals de ingewikkelde structuur suggereert. Gevolg van al dat gehink-stap-sprong tussen genres, thema’s en literaire motieven is dat de film steeds zijn doel voorbij schiet. Hij is niet meeslepend, zelden ontroerend en stemt nauwelijks tot nadenken. Een vuistvol onbeantwoorde vragen is bovendien niet hetzelfde als een spanningsboog.
En al had de film nergens gepretendeerd een thriller te zijn, hoogstens een thrillerachtig drama, dan nog had hij effect gemist doordat heden en verleden vaak nogal haperend in verband worden gebracht. Zo gaat bijvoorbeeld alle vaart verloren wanneer de plot, na zich een uur lang op Egon en Axel te hebben gericht, plotseling de Atlantische Oceaan oversteekt om snel de treurige voorgeschiedenis van de Amerikaanse vrouw te vertellen.
Het is de vraag of een andere regisseur beter uit de voeten had gekund met het warrige scenario. Dat Koolhoven genoeg talent heeft, blijkt uit de goede acteerprestaties, de bij vlagen zeer treffende sfeertekening en enkele spits gecomponeerde scènes. Een slechte film is De grot dan ook zeker niet, maar het is wederom uitkijken geblazen naar Koolhovens volgende project. We blijven hopen.

Kevin Toma