DAM STREET

Filmmaakster Li Yu snijdt in haar tweede speelfilm dam street een onderwerp aan dat gevoelig ligt in haar vaderland China: het afstaan van ongewenste kinderen.

Als eerste Chinese filmmaker durfde Li Yu het vier jaar geleden aan om een lesbisch liefdesdrama te presenteren, met fish and elephant. De homofobe autoriteiten stelden het niet op prijs. Haar tweede film dam street — wederom gedraaid zonder goedkeuring van het oppermachtige Chinese Filmbureau, en daarom in eigen land niet vertoond — gaat over adoptie, eveneens een controversieel onderwerp. Het afstaan en te vondeling leggen van kinderen is in de Chinese Volksrepubliek al jaren een gevestigde praktijk. Ondanks de oprukkende welvaart in de steden puilen de weeshuizen nog altijd uit. In dam street valt te zien hoe er soms buiten de weeshuizen om gerommeld wordt met ongewenste geboortes.
De schoolgaande tiener Yun (Liu Yi) werkt zich in de nesten wanneer zij begin jaren tachtig in verwachting raakt. Als vrijgevochten westerling denk je dan misschien: ‘Nou en?’ Maar in een preutse cultuur, die onder communistisch beheer ook nog eens decennialang een streng één-kind-beleid omarmde ligt dat toch even anders. Niet alleen Yuns familie is ontzet. Ook de school nagelt het meisje en haar vriendje publiekelijk aan de schandpaal. Eerst schalt er een opgewekt revolutionair liedje over het schoolplein, waarna een keiharde mededeling door de luidsprekers galmt: de tieners worden terstond van school verwijderd omdat ze met hun seksueel vrijgevochten gedrag een slechte invloed hebben op de school én de samenleving.

Bekrompen
Terwijl de jongen wordt afgevoerd naar familie elders, ondergaat Yun een groot persoonlijk drama. De bevalling wordt prematuur opgewekt, waarna de baby wordt afgestaan. Tegen Yun zegt de familie dat haar zoontje dood geboren is. Curieus genoeg wordt die tragedie niet getoond, maar afgedaan met een tussentitel. Later in de film wordt die brechtiaans aandoende kunstgreep nog eens toegepast om verslag te doen van een andere dramatische sleutelgebeurtenis. Toch lijkt Li Yu er niet op uit om het publiek van de vertelling te vervreemden. Met name in de tweede helft ligt juist het melodrama op de loer.
Tien jaar na haar zwangerschap lijdt Yun nog altijd onder de gevolgen. De gemeenschap sluit haar buiten en de jonge vrouw verdient de kost als zangeres in een derderangs revuetheater. Haar enige vriend is een tienjarig schoffie, dat woont aan de overkant van de rivier die door het stadje stroomt. Je hoeft geen helderziende te zijn om de ware aard van de relatie tussen de jongen en de vrouw te bevroeden.
In een stijl die je — afgezien van die gekke tussentitels — conventioneel zou kunnen noemen, maar ook gewoon eerlijk, toont de filmmaakster de impact van het verlies van een kind. Met een koel observerende camera legt Li Yu het gezapige, en af en toe flink bekrompen leven vast in een uithoek van de provincie Sizhuan, in de jaren tachtig en negentig. Dat was nog voor de economische opleving. Maar vrouwen als Yun zijn er nog altijd. dam street vertelt het verhaal van al die anonieme afstandsmoeders op een authentieke en persoonlijke toon.

Fritz de Jong