COUNTERPARTS (GEGENÜBER)

En dan vallen er klappen

  • Datum 02-11-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films COUNTERPARTS (GEGENÜBER)
  • Regie
    Jan Bonny
    Te zien vanaf
    01-01-2007
    Land
    Duitsland
  • Deel dit artikel

In de alledaagse tragedie counterparts worden de huwelijkse sleur en de ongemakkelijke familie-etentjes bruut doorbroken door onverwacht huiselijk geweld.

Als ergens op eieren wordt gelopen dan is het wel in het huwelijk van Anne en Georg, zoals dat door de Duitser Jan Bonny wordt geschetst in zijn eerste lange speelfilm gegenüber, hier uitgebracht als counterparts. "Je hebt gerookt mama", merkt de dochter op als ze op bezoek komt. Georg doet net of hij niet weet dat zijn vrouw buiten stiekem sigaretjes opsteekt. Hun zoon staat op het punt te vertellen dat hij wil stoppen met zijn studie, maar Georg houdt hem tegen. Hij wil Anne’s avond niet bederven.
Maar hoe iedereen ook zijn best doen — of juist daardoor — altijd komt het moment waarop Anne haar nadrukkelijke opgewektheid niet langer kan volhouden. Dan breekt de achterdocht door, de vrees dat iedereen voor haar van alles verborgen houdt en haar achter haar rug om uitlacht. Dan vallen er klappen.
Dat onverwachte geweld, daar schrik je als kijker even van. Niet alleen omdat het niet meer past in het aanvankelijk tamelijk voorspelbare en weinig opwindende plaatje van huwelijkse sleur en ongemakkelijke etentjes bij (schoon)ouders. Het is ook omdat Bonny het stereotiepe beeld van huiselijk geweld doorkruist door de man tot slachtoffer te maken. Tenminste, Georg is degene die uiteindelijk bij de afdeling eerste hulp zijn wonden moet laten verbinden. Waarmee niet is gezegd dat Anne ook niet haar kwetsuren heeft, al zijn die van een andere aard.

Razernij
Hoe dat precies zit laat Bonny in het midden, al kan je vermoeden dat Anne’s labiliteit meer is dan een kwestie van opgekropte frustratie. Haar dominante en neerbuigende vader, die niet kan nalaten Georg gebrek aan ambitie te verwijten, doet er in ieder geval geen goed aan. Anne reageert het af op haar echtgenoot, een zachtmoedige politieman die bereid is veel te verdragen, wat juist een averechtse uitwerking blijkt te hebben.
Soms zie je ook een spoor van waanzin op het gezicht van Anne, voortreffelijk gespeeld trouwens door de Oostenrijkse actrice Victoria Trauttmansdorff. Het ene moment heeft ze nog een gelukzalige, dromerige uitdrukking, om dan abrupt ten prooi te vallen aan razernij, weer gevolgd door spijtbetuigingen. De handvol pillen die ze slikt probeert ze direct weer uit te braken.
Jan Bonny brengt het zo nuchter en realistisch mogelijk in beeld, zonder zich te verliezen in onnodige dramatische verwikkelingen. Een verhouding met een jonge vrouwelijke collega durft Georg toch niet aan. Dat hij ook volstrekt lijdzaam blijft wanneer hij zijn vrouw met iemand anders betrapt is misschien weer iets te veel van het goede. De beslissing om alles met de handcamera te filmen en af te zien van muziek is begrijpelijk, maar pakt nogal saai uit. Deze overtuigend gespeelde, maar verder niet al te spannende schildering van een alledaagse tragedie had best wat meer expressieve kracht kunnen gebruiken.
De belangrijkste verdienste is dat Bonny clichés doorbreekt en ons daarmee dwingt goed te kijken en eigen conclusies te trekken. Beklemmend is vooral de machteloosheid van de betrokkenen die er ondanks goede wil en misschien zelfs liefde maar niet in slagen een uitweg te vinden.

Leo Bankersen