Coming Home

Het nationale geheugen­verlies

Echo’s uit David Leans Brief Encounter klinken door in Coming Home, Zhang Yimou’s bitterzoete afrekening met de trauma’s van de Culturele Revolutie.

Waarom blijft de wereldwijde doorbraak van de opvolgers van Zhang Yimou uit? Natuurlijk, moderne meesters als Lou Ye en Jia Zhangke zijn kind aan huis op de internationale filmfestivals. Maar echte publiekslievelingen zijn ze niet, thuis noch bij ons in de filmhuizen. En de Chinese mainstream van vandaag bestaat uit vlakke martialartfilms, of loopt braaf aan de leiband van de censor. Dat betekent dat we voor degelijk Chinees drama nog steeds niet om de oude heer Zhang (inmiddels 63) heen kunnen.

En dat is helemaal geen straf, getuige Coming Home. Zhang koos een controversieel onderwerp, de verwoesting van gezinnen tijdens de Culturele Revolutie. De film opent met beelden van een balletklasje, waar de ballerina’s legeruniformen dragen en met geweren dansen. Het is begin jaren zeventig, en het regime doet er alles aan om kinderen tegen hun ouders op te zetten.

Dandan is de meest getalenteerde danser van haar klas, maar haar afkomst is problematisch. Haar vader Yanshi zit al jaren gevangen in een heropvoedingskamp, en haar moeder Wanyu (Gong Li) is nog steeds kapot van verdriet. Als Yanshi ontsnapt, vermoeden de autoriteiten dat hij contact zal zoeken met zijn vrouw. Dandan wordt onder druk gezet, en wanneer het meisje lucht krijgt van een op handen zijnde ontmoeting, verraadt ze haar ouders.

In deze vroege scènes toont Zhang dat zijn werk weinig aan verhalende kracht heeft ingeboet. Met amper woorden maar volop suspense laat hij de gehoopte ontmoeting tussen beide geliefden ontsporen. Hij pakt vervolgens de draad jaren later weer op, als vader Yanshi eindelijk naar huis mag, en daar ontdekt dat zijn vrouw hem niet meer herkent. Eén keer per maand wacht Wanyu op de trein die haar grote liefde zal brengen, maar dat hij ondertussen een huisje om de hoek heeft betrokken wil maar niet tot haar doordringen.

Is haar geheugenverlies het nationale vergeten dat Zhang hier aankaart? Coming Home laat het in het midden. De film verliest vanaf hier zijn kritische toon, en Zhang wikkelt de verhaallijn als een zuiver melodrama af. Dankzij twee erg sterke hoofdrollen gebeurt dit bevredigend, al begint de sentimentele pianomuziek op den duur wel op de zenuwen te werken. In China wist Coming Home in een week tijd twintig miljoen euro op te brengen. Niet slecht voor een filmdrama waar toch enkele ongemakkelijke historische noten worden gekraakt. Een klassieker zal Coming Home niet worden, maar oude fans van Zhang moeten toch echt wel even gaan kijken.