Collateral

De Amerikaanse grootmeester Michael Mann maakte een naargeestige grotestadsthriller over een huurmoordenaar die een lange, bloedige nacht meerijdt met een onschuldige taxichauffeur.

Michael Mann is terug in Los Angeles, de stad-zonder-hart die hij in Heat zo precies in kaart bracht. Maar of het liefde is die hem terugbracht, lijkt de vraag.

LA is in Collateral een deprimerende en onverschillige metropool die in niets lijkt op de sexy, luxueuze versies die televisie en film zo vaak adverteren. Van de zonnige uitgestrektheid van de Stad der Engelen is in Collateral niets terug te vinden; de film speelt zich af gedurende één nacht en voornamelijk op één locatie: een taxi. Een huurmoordenaar, Vincent (Tom Cruise), dwingt taxichauffeur Max (Jamie Foxx) hem van moord naar moord te vervoeren. Samen met de camera zitten beide mannen opgesloten in de auto. Ze zijn geïsoleerd van de buitenwereld, maar in elk shot is de stad voelbaar dichtbij.

Net als in Taxi Driver weerspiegelt de anonieme metropool zich in de ramen van de taxi, maar de weerkaatsende ruiten kunnen het verderf van de stad niet buitensluiten. LA is een stad waar beschaving een dun laagje make-up is; niet voor niets lopen de coyotes hier ’s nachts gewoon door de suburbs, alsof het Wilde Westen geen lang vervlogen periode is.

IJskoud
Terwijl Max’ taxi met een killer op de achterbank en een lijk in de kofferbak naar de volgende klus rijdt, en de politie begint te vermoeden dat er meer doden gaan vallen, ontstaat er een vreemde, haast intieme band tussen beide mannen. Vincent, de ijskoude, vlekkeloos voorbereide hitman, vraagt uitgebreid naar het leven van Max. De beleefde, hardwerkende chauffeur met de schoonste taxi van LA vertelt hoe hij al twaalf jaar droomt van een eigen zaak. De huurmoordenaar stimuleert Max die droom nu eindelijk eens waar te maken. Tom Cruise, met grijze haren en een korte stoppelbaard, overtuigt in zijn a-typische rol als de kille, ontspannen filosoferende moordenaar. Maar Jamie Foxx, vooral bekend van komische rollen, maakt nog meer indruk als de eenvoudige, timide Max, die wordt gedwongen zijn lot in eigen handen te nemen.

Werk en werken, het zijn niet de meest aansprekende filmonderwerpen, maar voor Michael Mann zijn het belangrijke bouwmaterialen. Zijn debuut Thief draaide om het professionalisme van meesterinbreker James Caan, en in misdaadklassieker Heat ging het vooral om de toewijding van agent Al Pacino en de bereidheid van crimineel Robert De Niro zijn privé-leven op te offeren voor zijn beroep. Door de tegenstelling tussen het rücksichtslose professionalisme van Vincent en de afwachtende houding van Max, lijkt Collateral aanvankelijk ook in dit rijtje te passen. Maar naarmate de actie belangrijker wordt dan de psychologie, verdwijnt deze spanning naar de achtergrond.

Collateral is een stijlvolle thriller, met momenten van enorme suspense en een afstandelijke, unheimische sfeer. Met een nerveuze, dicht op de huid zittende digitale camera en een messcherp gesneden geluidsband creëert Mann een constant dreigend gevoel. Maar uiteindelijk is Collateral niet meer dan een stijlvolle, maar lege thriller. De relatie van Vincent en Max leidt tot niets, en hun confrontatie stelt teleur: de film eindigt met standaard schietpartijen en achtervolgingen. Collateral is niet meer dan een goedgemaakte thriller. Daar moet je normaal gesproken dolbij mee zijn, maar na de drie opeenvolgende meesterwerken Heat, The Insider en Ali verwacht je meer van Michael Mann.