Clara Sola

Een ascetische vrouw cultiveert aan de rand van het Costa Ricaanse regenwoud een bijzondere relatie met een witte merrie. Clara Sola, een dromerige film met magisch-realistische elementen, is een van de meest ontroerende speelfilmdebuten van het jaar.

De veertigjarige Clara (een schitterende rol van danseres Wendy Chinchilla Araya) lijdt aan een ontwikkelingsstoornis en is geboren met een rugafwijking waardoor ze een korset moet dragen. Ook haar leven wordt ingesnoerd: op een arcadische boerderij aan de rand van het Costa Ricaanse regenwoud dient Clara zich te houden aan de door haar moeder Fresia opgelegde geboden. Oorbellen en make-up zijn uit den boze, evenals met mannen flirten en de hort op gaan. Clara, van wie het leefgebied is begrensd door paarse strikken die zijn verbonden aan stukken touw, wordt door haar moeder namelijk gezien als een kind dat nooit de vleugels zal spreiden.

Maar er worden ook bijzondere gaven toegeschreven aan het titelpersonage: de maagd Maria zou ‘in haar aanwezig zijn’. Misschien is dat de voornaamste reden waarom Fresia wil dat haar dochter puur en ongerept blijft. Clara’s gave levert immers ook geld op – ze geneest regelmatig mensen uit de buurt.

Geen wonder dat veertiger Clara met jaloerse blik kijkt naar haar veertienjarige nichtje Maria, die wel klaargestoomd wordt voor het volwassen leven en in het geniep vrijt met een buurtgenoot. Maria mag wel eyeliner en lippenstift dragen en voor haar wordt wel een quinceañera georganiseerd, het ritueel rond de vijftiende verjaardag waarmee meisjes vrouw worden.

Clara zoekt op haar beurt als een asceet uit de overlevering haar heil in de natuur, waar ze dingen ziet die anderen niet zien. Gebiologeerd kijkt ze naar insecten en luistert ze naar de krakende takken, deinende bomen en ritselende bladeren. Ze is lucide, volledig bewust van het leven om haar heen. Maar Clara kan ook dromen, zoals wanneer ze haar hand langs aan een waslijn wapperende kleding laat strijken. Clara Sola grossiert in dit soort momenten van bijna religieuze vervoering, culminerend in een van de mooiste scènes van het jaar.

Daarin staat de relatie tussen Clara en de witte merrie Yuca centraal. Yuca, van wie de vrijheid eveneens door Fresia wordt ingeperkt, wordt regelmatig verhuurd voor ritjes met toeristen. Zodra het paard weer thuis is vormt ze een twee-eenheid met Clara. Sola, de geheime naam die Clara zichzelf heeft gegeven, is Spaans voor ‘alleen’. Yuca zorgt ervoor dat die gevoelens van eenzaamheid verdwijnen. Dat de film op een gegeven moment een magisch-realistische wending neemt past hier mooi bij. De merrie is Clara’s totemdier. Zij leidt haar naar haar heilplaats, een door weelderig groen omringde rivier waar het beknellende korset na jaren van afzien eindelijk wordt verruild voor eeuwige vrijheid.