Children of Heaven

Soms wordt van een verhaal gezegd dat het "zowel geschikt is voor kinderen als voor volwassenen". Dit kan twee dingen betekenen. Of het verhaal bevat voor volwassenen andere ingrediënten om van te genieten dan voor kinderen. Of het verhaal is, hoewel bedoeld voor kinderen, ook voor volwassenen aardig, mits ze bereid zijn om even te vergeten dat ze volwassen zijn. De prachtige film Children of Heaven behoort tot die tweede categorie, met één verschil: de toeschouwer mag gewoon zichzelf blijven.

Toen ik de Iraanse film Children of Heaven (Bacheha-ye aseman) voor de eerste keer zag, wist ik niet precies wat ik ervan denken moest. Zeker, ik vond hem erg mooi. Maar in hoeverre speelde mee dat de film gaat over een arm maar rechtschapen gezin, een verademing vormt in het bombardement van gelikte Hollywood-producties en ook nog eens uit Iran komt, dat filmisch al jaren aan de weg timmert? Er zat maar één ding op: hem nog een keer zien. De tweede kijkronde was bijzonder instructief. Children of Heaven is prachtig.

Het uitgangspunt van Children of Heaven is kinderlijk in zijn eenvoud. De negenjarige Ali brengt het enig bruikbare paar schoenen van zijn jongere zusje Zahra naar de schoenmaker. Bij de groentenman gekomen laat Ali de schoenen buiten staan, maar juist op dat moment maakt een voddenman zijn dagelijkse ronde, en neemt de schoenen mee. Ali verzint een wanhoopsplan: zijn zusje trekt naar school Ali’s sneakers aan, later komen ze elkaar op straat tegen, Zahra geeft Ali zijn schoenen en hij rent, geschoeid en wel, naar zijn eigen school.

Dan komt het lot Ali te hulp. Bij een hardloopwedstrijd bestaat de derde prijs uit een weekje op kamp en, wat veel belangrijker is, een paar sneakers. Wanneer iemand hard genoeg loopt om een wedstrijd te winnen, moet een derde plaats toch een fluitje van een cent zijn? Vergeet het maar. Iedereen die op de tv de eindsprint van een wielerpeloton heeft gezien, weet dat een tweede, derde of vierde plaats halen vele malen moeilijker is dan winnen. Daar komt Ali in de – zeldzaam knap verfilmde – hardloopwedstrijd ook achter.

Intercom
Children of Heaven is een spannend verhaal zonder dat er ook maar één slechterik in meedoet. Het ergste dat de kinderen kan overkomen is dat hun ouders de vermissing van de schoenen ontdekken. Niet eens vanwege de te verwachten sancties, maar omdat – zoals Ali met al zijn negen levensjaren allang weet – hun mopperende vader niet voor het geluk geboren is.

In een sleutelscène trekken Ali en zijn vader de chique wijken van Teheran in, gewapend met een geleende insecticide-spuiter. Iemand heeft de man wijsgemaakt dat er bergen geld te verdienen zijn met het onderhoud van tuinen. Bij de eerste twee adressen blijkt vader niet in staat zich per intercom verstaanbaar te maken, omdat hij nog nooit anders dan vis-à-vis met iemand gepraat heeft. Wanneer Ali bij de tweede miscommunicatie het gesprek overneemt, zie je de man stralen van trots op zijn knappe zoon. Dit is geen nare schreeuwlelijk; dit is een wanhopige mislukkeling die alleen maar wil dat zijn familie het goed heeft.