Beautiful Beings

Vier IJslandse puberjongens uit ontwrichte gezinnen proberen te overleven in een hardvochtige macho-maatschappij. Beautiful Beings is een genadeloos maar trefzeker portret van toxische masculiniteit.

Filmmaker Guðmundur Arnar Guðmundsson (Heartstone, 2016) toont in Beautiful Beings een IJsland waar weinig Nederlandse kijkers bekend mee zullen zijn. Dit drama speelt zich niet af in de sublieme natuur die zo vaak de achtergrond is in IJslandse cinema, maar goeddeels binnenshuis, in de woning van een getroebleerde puberjongen.

Balli (Áskell Einar Pálmason) wordt gepest op school en belandt na een vechtpartij in het ziekenhuis met hevige verwondingen aan zijn gezicht. Als de tiener weer op school verschijnt, zoekt zijn klasgenoot Addi (Birgir Dagur Bjarkason) toenadering: kan hij misschien een sigaretje bietsen? Balli voegt zich vervolgens bij de gang van Addi, die wordt aangevoerd door de nietsontziende Konni (Viktor Benóný Benediktsson). Deze agressieve tiener sleurt zijn vrienden steevast de misère in door zijn vuisten te gebruiken om een punt te maken.

Veel scènes in Beautiful Beings spelen zich af in Balli’s huis: aangezien zijn vader in de gevangenis zit en zijn moeder ook vaak afwezig is, kunnen de jongens daar mooi hangen. Dat Guðmundsson – die zijn eigen jeugd omschrijft als “turbulent” – zijn focus verlegt naar het leven achter de voordeur dient ook als een interessante metafoor voor hoe hij de innerlijke drijfveren van zijn personages probeert te doorgronden.

De hoofdpersonages uit Beautiful Beings bevinden zich in een overgangsfase in hun leven. Hun morele kompas is nog in aanbouw, maar ook al deels verpest door hun gemankeerde opvoeding. Dat Konni bijvoorbeeld zijn heil zoekt in geweld lijkt de enige manier waarop hij zijn frustraties kan botvieren – dat hij op mannen valt in een land met een toxische machocultuur speelt daarin ook een evidente rol. Overigens is Guðmundssons film niet alleen maar kommer en kwel: de vriendengroep beleeft ook euforische momenten. Zoals wanneer de tieners elkaar high van de drugs betasten in een rotsachtig, mossig landschap.

De mooie momenten spelen zich dus weer buiten af. Daar introduceert Guðmundsson ook vanuit het dromerige perspectief van Addi magisch-realistische elementen die heel mooi passen bij de belevingswereld van de pubers. Hun verbeeldingskracht is nog niet helemaal overwoekerd door een sobere, nihilistische blik op de wereld. Ondanks de tegenslagen in zijn leven beschikt Addi nog over iets van onbevangenheid. Hij kan nog dromen.

Tegen het einde van de film geeft Guðmundsson ook een geprononceerde verklaring voor het gedrag van de jongens. Die komt niet uit de lucht vallen: hun vaders – die dan voor het eerst acte de présence geven – zijn de boosdoeners. Ondanks hun afwezigheid nemen ze veel ruimte in en verdringen ze hun kinderen en echtgenotes. De filmmaker portretteert hen als monsters, in een film die grossiert in genadeloze wrangheid.