BARAN

Regisseur Majidi wil met Baran de aandacht vestigen op het lot van Afghaanse vluchtelingen in Iran. Dat doet hij met een fictiefilm over een verliefdheid. Grauwe flats en een sprookjesland zijn het onwaarschijnlijke decor voor een hoopvol verhaal.

Aan het einde van Baran (Regen), de vijfde film van de Iraanse regisseur Majid Majidi (Color of paradise), ziet het jonge hoofdpersonage Lateef een voetafdruk van het meisje waarop hij verliefd is geworden. De voetstap is afgedrukt op een modderig pad. Een zeldzame glimlach verschijnt op zijn gezicht. Zelfs als de afdruk langzaam verdwijnt door de regen blijft zijn glimlach te zien. Het is een hoopvol einde van een film die verder geen hoop in zich lijkt te herbergen en ondanks het feit dat hij over vluchtelingen gaat regelmatig licht van aard is. Het moet een kunst zijn om dat voor elkaar te krijgen.
Met Baran wil Majidi een lans breken voor vluchtelingen en speciaal voor de vele illegale Afghaanse vluchtelingen in zijn eigen land Iran. Dat doet hij met een film over de liefde. Zelfs een zwaar leven wordt luchtiger van een verliefdheid. Majidi begint zijn verhaal in een in aanbouw zijnde flat in een slechte wijk, hij noemt het een getto, ergens in een grote Iraanse stad. Vele Afghanen bouwen mee aan de huizen voor de lokale bevolking, die dat matig waardeert. Met enige regelmaat wordt er alarm geslagen als de controleur langskomt die op zoek is naar illegalen. De Iraanse Lateef werkt er als theejongen, het is een redelijk rustige baan. Hij ziet zich daarvan beroofd door een jonge jongen die te zwak is om zware zakken cement te tillen. Lateef is er pissig over, ook omdat die nieuwe nog een Afghaan is ook.

Constant onweer
De flat in aanbouw is een bijna theatrale setting. Donker, koud en nat is het er. Mannen sjouwen met zakken cement, gevolgd door een camera die met hen mee de trap op draait. Soms geeft plotseling een streep zon kleur aan de grijze betonnen muren en trappen. In de flat dreunt een onaards zwaar geluid als een constant onweer. Het is een ongemakkelijk geluid en roept associaties met oorlog op.
Dat er met Rahmat iets vreemds aan de hand is, komt Lateef op voor hem schokkende wijze te weten. In een wereld vol sluiers en omslachtigheid is het lastig voor Majidi om Lateef te laten ontdekken dat Rahmat een meisje is. De kijker weet dat natuurlijk al lang want hij is ondanks zijn jonge leeftijd wel wat erg vrouwelijk, maar Lateef ziet dat door zijn woede niet zo snel. Tot hij per ongeluk Rahmat achter een gordijn haar haren ziet kammen. Voor Lateef is Rahmat als een vlucht uit het sombere decor.
De onverzorgde Lateef gaat plotseling keurig gekapt naar zijn werk. Regelmatig wordt hij bevangen door hevige emoties als hij Rahmat ziet en krijgt er bijna waanbeelden van. Dat is lief en schattig en ook triest omdat de liefde geen plaats kent in het harde bestaan van Lateef en Rahmat. Majidi wijkt niet af van deze realistische constatering en weet tegelijkertijd toch een sprookje te creëren. Hij verandert van decor als Lateef Rahmat gaat zoeken, ver buiten de stad. Talloze keren loopt Lateef een sprookjesland binnen, gaat langs hetzelfde weggetje, moet een watertje over en vindt zijn weg naar een gebedshuis waar vrouwen in zwarte of felgekleurde sluiers melk warm maken voor de mannen. Uiteindelijk vindt hij Rahmat, maar oorlog erkent de liefde niet. Dat Lateef zich daardoor niet laat ontmoedigen siert de film en Majidi.

Gerlinda Heywegen