Animalia
Als een vis in het water
Prachtige beelden van Marokko in een ambitieuze film over de meest wezenlijke vragen van het bestaan.
Je zou kunnen zeggen dat Animalia een film over God is. Tegelijk is het een film over dat dat ook maar een naam is voor iets waaraan mensen blijkbaar behoefte hebben. Je doet alsof God een persoon is, zegt iemand in de film. Maar God is even onbevattelijk als een zwarte mier op een zwarte steen in de zwartste nacht.
Je kunt verschillende ideeën projecteren op Sofia Alaoui’s indrukwekkende debuut, een film die zich niet laat vastpinnen op slechts één idee. De meest overtuigende zoektocht naar de betekenis van de film is misschien dat die een verbeelding is van de onrust en angst, maar zeker ook de verwondering, van een vrouw die binnenkort moeder zal worden.
Animalia begint met een kraakhelder, symmetrisch beeld en eindigt met een personage dat de duisternis in loopt. In zekere zin is het een roadmovie tussen die twee beelden. Het symmetrische beeld is het aangezicht van de villa waar de zwangere Itto bij haar schoonfamilie inwoont. De familie is rijk en zoon Amine zal samen met Itto ook rijk zijn. Aan die lotsbestemming lijkt Itto te gaan twijfelen wanneer ze door een mysterieus atmosferisch fenomeen op een vreemde plek in Marokko terechtkomt, geholpen door een man die uitgesproken kritisch is over God en rijkdom en de blijkbaar tijdloze verbinding tussen die twee.
Animalia heeft mooie, grote ambities en beziet met Borgesiaanse verwondering het mysterie van het bestaan. De film wil over zo veel gaan dat het sommige kijkers misschien zal duizelen – en dan lijkt het wellicht over weinig te gaan. Er wordt gesproken over andere wezens dan mensen en over een tussenwereld. Echt begrijpen zullen wij die nooit, zegt een personage dat wel of niet met het mysterieuze fenomeen verbonden is. Want zoals vissen het water niet kunnen zien waarin ze zwemmen, zo kunnen mensen hun realiteit niet doorgronden.
Gelukkig klinken die woorden nergens hol. Daarbij wordt de film geholpen door de prachtige beelden – al moet gezegd dat de schoonheid van het Marokkaanse landschap bijna niet te missen is. Ook Oumaïma Barids vertolking van Itto aardt de film, waardoor de ruimte ontstaat om daarnaast met meer esoterische ideeën te spelen.
Itto is kritisch op de vanzelfsprekendheid van de rijkdom die haar ten deel zal vallen, maar op een ondervragende manier. Meer als een student van het leven dan als een activist. Zo vraagt ze haar aanstaande echtgenoot ook waarom hij gesprekken afkapt als zij dieper wil gaan. Hij behandelt haar als een kind, zegt ze, dat moet veranderen in het leven dat ze samen willen delen.
Van een overzichtelijke, schijnbaar begrijpelijke wereld in het eerste beeld, beweegt Itto’s leven en dat van haar kind zich naar de nachtelijke duisternis van het laatste beeld. De toekomst is onzeker, maar ze voelt zich verbonden. Met alles.