Amy

De ondergang van een ontembaar talent

  • Datum 01-07-2015
  • Auteur Sacha Gertsik
  • Thema Filmkrant 378
  • Gerelateerde Films Amy
  • Regie
    Asif Kapadia
    Te zien vanaf
    13-08-2015
    Land
    Verenigd Koninkrijk, 2015
  • Deel dit artikel

It’s like watching a trainwreck happen – wegkijken lukt niet. Asif Kapadia toont de weg die Amy Winehouse ging, van getalenteerde tiener tot popster en uiteindelijk tot de dood. Spannend, maar het laat een vervelende nasmaak achter. Mochten we dit wel zien?

Als je de veertienjarige Amy Winehouse ‘Happy Birthday’ ziet zingen, door jeugdvriendin Lauren vastgelegd op video, is het duidelijk: dit meisje heeft een ontembaar natuurlijk talent. Winehouse zal inderdaad uitgroeien tot een ster, met alle toppen en dalen die daarbij horen. Asif Kapadia laat in Amy zien hoe dat kon gebeuren.

Gebruikmakend van dezelfde stijl als in zijn veelgeprezen documentaire Senna, over de gelijknamige Formule 1-coureur, laat Kapadia zijn hoofdpersoon via archiefbeelden zoveel mogelijk voor zichzelf spreken. Interviews met belangrijke mensen in haar leven zorgen voor context, maar ze komen niet in beeld. Amy’s ouders, jeugdvrienden, managers en ex-man schetsen met alleen hun stem een uitgebreid beeld van de opkomst en de veel te vroege ondergang van de mens achter de popster.

Ze zijn openhartig over haar persoonlijkheid, haar geweldige talent, maar ook over haar strijd met boulimie en harddrugs. Slim verbindt Kapadia deze getuigenissen over Winehouse’s leven aan de teksten van haar bekendste nummers, zoals ‘Back to Black’ en ‘Rehab’. De film benadrukt zo het persoonlijke karakter van haar muziek. Maar waar het onlangs verschenen Montage of Heck over Kurt Cobain het onzichtbare element van gedachtes en gevoelens van de kunstenaar treffend wist te verbeelden via animaties, zijn de teksten in Amy een storend element. Nergens anders vind je waarschijnlijk zoveel emotionele waarheden over de zangeres bij elkaar, maar de manier waarop die songteksten zijn weergegeven – in visueel weinig interessante in- en uit-fadende letters – is een gemiste kans.

Er is meer mis met het beeld. De keuze om Winehouse voor zichzelf te laten spreken terwijl anderen gereduceerd worden tot voice-over, is een mooi uitgangspunt, maar het werkt averechts. Hoewel de film laat zien hoe heftig de media feeding frenzy rondom de zangeres was, en suggereert dat die misschien een onderdeel was van haar uiteindelijke ondergang, voelt het door de combinatie van privébeelden, nieuwsreportages en celebrity-foto’s toch als exploitatie. Het is intiem zoals een clandestien gemaakte paparazzi-foto intiem is. Te persoonlijk en zonder toestemming van de geportretteerde. Het vergroot de emotionele impact van de film, maar het voelt verkeerd.