Akira

De vaderlandse filmpers kon er over het algemeen maar weinig waardering voor opbrengen, maar stripliefhebbers en cult-fanaten keken er al enkele jaren reikhalzend naar uit. Vijf jaar duurde het voordat Nederland kennis kon maken met het fenomeen Akira. De bezoekers van het afgelopen Weekend of Terror beloonden de film met de publieksprijs, en ook tijdens de recente stripdagen in Haarlem was Akira een trekpleister. ‘Japanimation’ is in opmars. Hier is de vaandeldrager.

Eind 1982 verschenen de eerste afleveringen van de manga (vervolgstrip) Akira in een Japans jongerentijdschrift. Begin 1986 waren er 1.318 pagina’s gepubliceerd, en zette schrijver-tekenaar Katsuhiro Otomo de strip gedurende achttien maanden stop teneinde zich volledig te wijden aan de productie van een op zijn verhalen gebaseerde tekenfilm. In 1988 hervatte hij de strip, die halverwege 1990 tenslotte werd afgerond.

Op 36-jarige leeftijd had Otomo, onbedoeld, een levenswerk voltooid. Zowel strip als film waren in Japan ongekend succesvol. Een internationale cult following ontstond toen de Amerikaanse uitgeverij Marvel Comics de oorspronkelijk in zwart-wit getekende manga in een Engelstalige, ingekleurde versie op de markt bracht.

Plaats van handeling in de film Akira is Neo-Tokyo, een op de puinhopen van het in 1988 verwoeste Tokio verrezen metropool, die anno 2019 geplaagd wordt door werkloosheid, misdaad en terrorisme. Kortom, ‘Neo-Tokyo is about to explode‘, zoals een tekst op het filmaffiche de situatie kernachtig samenvat.

We maken kennis met de jonge wezen Kaneda en Tetsuo, leden van een motorbende die hun kansarme bestaan vullen met bende-oorlogen en rondhangen in de kroeg. Op zekere dag wordt Tetsuo, die over telepathische vermogens blijkt te beschikken, door regeringstroepen ontvoerd en op een geheime militaire basis uitvoerig onderzocht. Hij weet te ontsnappen, maar begint onder invloed van zijn gave psychopathische trekken te ontwikkelen.

De inwoners van Neo-Tokyo lopen intussen massaal te hoop in afwachting van de voorspelde terugkeer van Akira, iemand die zij als een godheid vereren. Tetsuo ontdekt echter dat Akira een telepathisch begaafde persoon was, die 31 jaar eerder de verwoesting van Tokio veroorzaakte. Dan verliest Tetsuo de controle over zijn eigen gave en muteert hij tot een reusachtig bio-mechanisch wezen, dat eerst Neo-Tokyo verwoest en vervolgens in een nieuw universum verandert.

Aldus samengevat lijkt het verhaal van Akira redelijk te volgen. Lijkt. In werkelijkheid is er, zeker wanneer men niet bekend is met het stripverhaal, al vrij snel geen touw meer aan vast te knopen. Dit is echter van secundair belang, want hoe onbegrijpelijk de gebeurtenissen soms ook mogen zijn, de plaatjes zijn oogverblindend.

Twee uur lang wordt de toeschouwer gebombardeerd met helder gekleurde beelden vol gierende aktie. Tegen Blade Runner-achtige decors voltrekken zich flitsende achtervolgingen, keiharde knokpartijen en massale demonstraties, die door paramilitaire politie-eenheden met harde hand uiteen geslagen worden. Voortdurend ontploffen er motoren, auto’s of helikopters. Tegen het eind, wanneer Tetsuo begint te muteren en steeds grotere verwoestingen aanricht, wordt Akira bijna een hallucinerende drug, die je uiteindelijk scheel ziend de bioscoop doet verlaten.

Een onvoorbereide kijker zal Akira dan ook licht ervaren als een kleurrijke maar zinloze orgie van geweld. Geheel onbegrijpelijk is dat niet. Toch moet het niet geheel ondenkbaar worden geacht dat deze virtuoos gemaakte film ooit nog eens als, pakweg, de Fantasia van deze generatie zal worden bestempeld.