A Few Mornings, an Evening

Fijn en bedachtzaam portret van het leven op een kleinschalige Tsjechische boerderij zet aan het denken over de relatie tussen mens en dier.

Wat gebeurt er als er niets gebeurt? Dat zou de ironische ondertitel kunnen zijn van A Few Mornings, an Evening. Want als er in het filmdebuut van beeldend kunstenaar Astrid van Nimwegen niets gebeurt, is er toch volop te zien.

Van Nimwegen filmt het reilen en zeilen op een klein Tsjechisch boerenbedrijf. Haar manier van filmen heeft wel wat weg van dagdromen en tegelijkertijd meer zien dan je voor ogen kunt houden. Dat doet ze door shots lang vast te houden, door in de montage te kiezen voor kalme overgangen, en door een geluidsontwerp dat bijna de indruk wekt dat de film in één take is opgenomen.

Een mooi voorbeeld van de stijl van de documentairemaker is een scène waarin de boer met vers geoogste aardappelen in haar mand over het erf loopt. Ze wordt achtervolgd door haar trouwe viervoeter. Ze doet de deur naar de boerderij open en sluit deze snel achter zich zodat de hond voor een dichte deur komt te staan. Het dier begint vervolgens even aan een aardappel te snuffelen die per abuis op de grond is gevallen waarna hij weer rustig gaat liggen. Zo’n tafereel heeft normaliter misschien geen enkele betekenis. Maar Van Nimwegen stimuleert kijkers juist om tijdens dit soort ogenschijnlijk onbeduidende momenten hun fantasie erop los te laten.

Wat doet een geit bijvoorbeeld als zij moet wachten om gemolken te worden? Het leven overpeinzen? Op een gegeven moment staart een nieuwsgierige geit enige tijd in de cameralens. Zou ze zich afvragen waarom de relatie tussen mens en dier zo asymmetrisch is? Want waar een groot deel van de film zich laat omschrijven als een pastoraal portret van het kleinschalige boerenleven, laat Van Nimwegen ook buiten beeld doorschemeren wat er uiteindelijk gebeurt met de dieren.

Zo eindigt een eend op het hakblok. Nadat ze is geslacht ligt haar hoofd roerloos op de grond. Het blok is donkerrood van het bloed. Zouden de andere beesten nu om haar rouwen? Dat Van Nimwegen om de dieren geeft staat buiten kijf, in de aftiteling blijkt dat ze allemaal een naam hebben, terwijl de mensen zijn ondergebracht in één categorie – the humans. Alsof de filmmaker zich tegen het einde van de film voorstelt hoe dat zou zijn, als mens en dier op gelijke voet met elkaar zouden leven. Maar misschien klopt dat beeld wel helemaal niet.

Dat is niettemin wel het fijne aan het lieflijke A Few Mornings, an Evening. Het is een bijna-abstracte film die véél ruimte laat voor de verbeeldingskracht van de kijker.