9 SONGS

Een seksfilm, en wat dan nog?

  • Datum 30-09-2010
  • Auteur vanons
  • Gerelateerde Films 9 Songs
  • Regie
    Michael Winterbottom
    Te zien vanaf
    01-01-2004
    Land
    Engeland
  • Deel dit artikel

Het ziet eruit als pornografie, maar is nauwelijks opwindend. In 9 songs gebruikt Michael Winterbottom zeer expliciete seksscènes als metafoor voor de liefde.

Eigenlijk is het romantisch op het kitscherige af. Zo’n meisje dat je leven binnen komt wandelen, ’21, mooi, egoïstisch, zorgeloos en gek’. Ze is de ultieme heterofantasie, de eeuwigdurende one night stand. En als de sleur erin komt, vertrekt ze weer. Zodat je je hele leven over haar kunt blijven dromen en zeker weten dat het nooit meer zo mooi en ongeremd zal zijn als toen. Toen je zelf ook 21 was of daaromtrent.
9 songs gaat over zo’n liefdesaffaire, samengevat in even zovele popconcerten en vrijpartijen. De nieuwste film van Michael Winterbottom (24 hour party people, In this world) is daarmee vooral een formalistisch experiment, een uitgebeende reeks momentopnamen uit de levens van twee jonge mensen die uitgaan en neuken. Alleen met die seks is wat meer aan de hand dan in de meeste ‘boy meets girl’-films: hij neemt de plaats in van bijna elke vorm van dialoog, is erotisch, teder en hard en zeer expliciet, en weet nog meer esthetische grenzen te verleggen dan we zowel uit pornofilms als uit de hedendaagse artcinema van Larry Clark tot Catherine Breillat gewend zijn.

Terra incognita
Er is de afgelopen jaren geen filmfestival van Cannes voorbij gegaan zonder dat daar een film in première ging die de seksuele grenzen wilde openbreken. Het menselijk lichaam lijkt voor veel filmmakers de laatste terra incognita, een landschap dat verkend en veroverd moet worden, in al zijn schoonheid, weerloosheid, onbeholpenheid en schaamteloosheid. Ook Michael Winterbottom had dit uitgangspunt in gedachten toen hij 9 songs maakte. Waarom kunnen boeken, zoals Michel Houellebecqs ‘Platform’ seksueel expliciet zijn en films niet? Waarom kan seks in films alleen in een pornografische context worden getoond?, zijn de vragen die hij in de film probeert te beantwoorden, en, in het laatste geval, te ontkrachten. De gebruikelijke schandaaltjes volgden. Vooral toen Winterbottom beweerde er geen probleem mee te hebben om voor de bioscooprelease de vele masturbaties, ejaculaties en penetraties desnoods wat in te korten. Zelfcensuur, riep de Engelse distributeur, die een instant commercieel schandaalsucces had voorzien en Winterbottom graag een claim wegens gederfde inkomsten aan zijn broek hing.
Tegenover de intimiteit en de uiteindelijke eenzaamheid van de sekscènes staat de massale orgastische beleving van de popconcerten die glacioloog Matt (vaste Winterbottom-acteur Kieran O’Brien) en uitwisselingsstudente Lisa (de onbekende Amerikaanse scholier Margot Stilley, de enige die op een krantenoproep reageerde) bezoeken. Winterbottom geeft ook een eerbetoon aan zijn muzikale helden: Michael Nyman, The Dandy Warhols, Franz Ferdinand en andere hippe Britse bandjes.
Vanuit de duisternis van het nachtleven en hun eerste seksuele onderzoekingen, kruipt langzaam het daglicht (fenomenaal gefilmd door Winterbottoms reguliere cameraman Marcel Zyskind) hun bestaan binnen. Het leven ‘binnen’ blijkt niet bestand tegen dat ‘buiten’ en zo wordt de seks die steeds meer kinky variaties nodig heeft een trieste metafoor voor een krampachtige liefde, in plaats van zoals in de klassieke cinema andersom. Winterbottom is eerlijker over zijn doelen dan de meeste van zijn collega-filmmakers, en misschien is het wel daarom dat zijn film uiteindelijk puur, maar ook een beetje maniëristisch overkomt.

Dana Linssen