Signs of Life: Een brief van Radu Jude

Een montage in lage resolutie

I Do Not Care if We Go Down in History as Barbarians

De afgelopen weken schreven Jia Zhang-ke en Apichatpong Weerasethakul op uitnodiging van de Filmkrant brieven vanuit quarantaine. Deze week de Roemeense filmmaker Radu Jude vanuit Boekarest.

Er zijn zo veel dingen waar ik het over kan hebben, zo veel dingen die mij en veel mensen zorgen baren en angstig maken. Een van de meest zorgwekkende ontwikkelingen is het mogelijke verlies van enkele van onze rechten. Hier in Roemenië hangt dat niet zelden samen met de toegenomen macht van de Roemeens-Orthodoxe Kerk. Hoewel Kerk en Staat volgens de wet van elkaar gescheiden zijn, valt op dat de Kerk steeds machtiger wordt en als een regressieve politieke kracht optreedt.

Nadat de Kerk eerder in 2018 een schandelijk referendum tegen homorechten organiseerde, merken we nu hoe het zijn greep op de samenleving probeert te verstevigen: door de opening van de kerken tijdens de coronacrisis te forceren, het onderwijs te beïnvloeden en enorme hoeveelheden geld te ontvangen voor het bouwen van een gigantische kathedraal, enzovoort. Een paar dagen geleden verschenen in de stad enkele kunstwerken die dokters als heiligen afbeeldden, die vervolgens onder druk van de Kerk moesten worden weggehaald.

Ik zou door dit alles niet zo geraakt worden als de Kerk haar missie had vervuld. Maar dat gebeurde zelden. Integendeel, het onderhield altijd innige banden met alle dictaturen. Het was er een onderdeel van, zoals je kunt zien op deze twee foto’s met een lage resolutie die je op internet vindt en hieronder zijn samengevoegd.

De eerste foto toont het hoofd van de Kerk tijdens de fascistische dictatuur, de tweede toont het hoofd van de Kerk met Ceaușescu en zijn echtgenote tijdens diens dictatuur. Juist in deze tijd mogen we deze banden niet vergeten.

Dertig jaar geleden schreef de religiehistoricus Ioan Petru Culianu over de relatie tussen de Kerk en de fascistische regimes. Hij gebruikte daarbij de uitdrukking ‘christelijk-orthodoxe Ku Klux Klan’. Mutatis mutandis is die uitdrukking nog steeds van toepassing.


De Roemeense regisseur Radu Jude, winnaar van een Zilveren Beer met Aferim! (2015), onderzoekt in zijn films de relatie van Roemenië met haar eigen geschiedenis, zoals in het recente I Do Not Care If We Go Down in History as Barbarians. Zijn oorspronkelijke Engelse brief vindt u hier.