Webfilm: Pionierswerk van Méliès (1902) en Blender (2012)

  • Datum 21-10-2012
  • Auteur
  • Deel dit artikel

Derek de Lint tegen de robots: strijd of liefde?

De digitale restauratie van Le voyage dans la lune staat, net als de meeste andere versies, op YouTube. Méliès’ technologische vernieuwingsdrift krijgt navolging van de animatiesoftware van Blender. Net als de drie eerdere Blenderfilms gaat Tears of Steel gratis over het web. Toch winnen de jonge computerfreaks het niet van de oude ‘cinemagican’.

Wie Le voyage dans la lune bekijkt met de ogen van nu, kan zich nauwelijks voorstellen dat dit ruim honderd jaar geleden state of the art was. Of, zoals de voice-over van Le voyage extraordinaire het uitdrukt, de Avatar van de begindagen van de cinema. Zelfs de digitale restauratie van George Méliès’ klassieker, waarover Serge Brombergs documentaire verhaalt, blijft vooral de charme ademen van klassieke filmtechnieken. Van stop motion en meervoudige belichting tot de dissolve, een combinatie van fade-in en fade-out. Stuk voor stuk uitvindingen van Méliès.

Anno 2012 is Blender state of the art, zoals de vierde met deze opensourcesoftware gemaakte film opnieuw overtuigender aantoont. Blender, dat in 2005 gratis op de markt kwam en werd ontwikkeld door Nederlander Ton Roosendaal, is in Tears of Steel voor het eerst toegepast in een mix van 3d-computeranimaties en real life action. Menselijke acteurs en de Amsterdamse binnenstad als decor, maar robots die uit de computer komen. Het oogt even fascinerend als vervreemdend.

Blender was vast en zeker omarmd door Méliès, die immers ook een hoop fantasie om zijn acteurs bouwde. Maar of de ‘cinemagican’ zich ook had kunnen vinden in de vrije verspreiding van de software? En in het feit dat iedereen daar nieuwe functionaliteit aan mag toevoegen? Zelf opende Méliès begin vorige eeuw een kantoortje in New York, toen hij ontdekte dat zijn films zonder toestemming door de VS werden gedistribueerd. Hij wilde dat uit alle macht tegengaan. Inmiddels is Le voyage dans la lune onderdeel van het publieke domein, en in alle mogelijke versies online te vinden.

Doordat de techniek niet is stil blijven staan, kunnen Méliès’ films een upgrade krijgen, voor nieuwe generaties kijkers. De handmatig ingekleurde versie van Le voyage dans la lune, lang verloren gewaand, dook in 1993 op in een Spaans archief. De restauratie was een slepend en gecompliceerd proces. Het duurde tien jaar om elk van de bijna 14.000 frames stuk voor stuk in ere te herstellen. Met verbluffend resultaat, zeker in combinatie met de fonkelnieuwe soundtrack van het Franse electronicaduo Air. De warme, melancholische klanken passen niet alleen perfect bij het maanavontuur, maar brengen tevens een nostalgische hommage aan Méliès.

De oudjes winnen het met gemak, want de nieuwe Blender is de minste tot nu toe. Na het meesterlijke Sintel uit 2010 stelt Tears of Steel teleur. In de film verzamelt een groep wetenschappers zich in de Oude Kerk van Amsterdam, om een cruciale — want desastreuze — gebeurtenis uit het verleden te reconstrueren. Alleen wordt het doel van deze hachelijke onderneming maar niet duidelijk. Willen ze de toekomst veranderen? De wereld redden van allesvernietigende robots, die uit zijn op totale destructie? Of gewoon de geschiedenis herschrijven?

Behalve focus mist het plot ook een doordachte opbouw. De hoge snelheid van cameravoering en montage, een beetje à la de Bourne-films, creeërt geen subtiel opgevoerde spanningsboog maar rommeligheid. De dialogen, eerder losse flarden, zijn beroerd gescript, het verhaal zit vol ondoorgrondelijke wendingen. En dan is er nog het houterige acteerwerk, waaraan alleen Derek de Lint zich nog enigszins kan onttrekken. Hij slaagt er alleen niet in de film te redden, evenmin als de overrompelende speciale effecten.

Niels Bakker