Na meer dan veertig jaar is Wallendocumentaire bijna af
Theo Lammers, een van de hoofdpersonen in Het Hart van Amsterdam
Een buurtfilm gingen ze maken, over de beroemdste wijk van Nederland, de Amsterdamse Wallen. Maar Arnold Jan Scheer en Roy Dames konden in1984 niet bevroeden dat Het hart van Amsterdam ruim vier decennia later nog steeds niet af zou zijn. De productie krijgt nu een laatste zetje zodat de film eind dit jaar in de bioscoop kan draaien.
Frits van de Wereld, Blonde Greet, Mooie Manus, Zwarte Lola, Parijse Leen, Zwarte Joop. De namen van de ouderwetse Amsterdamse penoze vliegen je om de oren als Roy Dames vertelt over het filmproject dat zich uitstrekt over zo’n beetje zijn hele carrière. Het begon met zijn reactie op een krantenadvertentie van regisseur Arnold Jan Scheer. Die had in de jaren ’70 voor het programma Paradijsvogels opnamen gemaakt op de Wallen en zocht een cameraman om de mensen die hij daar had ontmoet voor langere tijd te volgen. “Het plan was een buurtfilm te maken”, vertelt Dames. “Wie wonen er op de Wallen, wat doen ze en waarom? Geschiedschrijving met een flinke dosis human interest. We hadden niet teveel pretenties, het ging ons vooral om de sfeer. Arnold was toen al even bezig maar voor mij was het mijn eerste project.”
De hoofdrolspelers in Het hart van Amsterdam zijn sleutelfiguren van de penoze, die zich vooral bezighielden met cokehandel, prostitutie en gokken. “Maar de Wallen was ook een buurt met sociale controle, waar mensen op elkaar letten”, vertelt Dames. “Dat bestaat niet meer. De georganiseerde misdaad heeft alles overgenomen, er is heroïnehandel bij gekomen en vrouwenhandel. Met de opkomst van Klaas Bruinsma is een nieuw tijdperk ontstaan. Hij was de eerste die tegenstanders liet liquideren.”
Dames en Scheer filmden vooral in de eerste acht jaar. Ze waren kind aan huis bij pooiers en gokbazen, en hadden een soort productiekantoor in het koffiehuis van Frits van de Wereld, de ‘hasjboer’ die officieel Simon Frederik Adriaanse heette. Ook bij Zwarte Joop (Maurits de Vries), eigenaar van de bekende seksclub Casa Rosso, kwamen ze veel over de vloer. “We waren overal welkom”, herinnert Dames zich. “Wij waren jongens uit de stad, ze vertrouwden ons.”
Honderden uren beeldmateriaal schoten de filmmakers, die gaandeweg werden opgeslokt door andere projecten. Scheer ging als illusionist werken op de het reizende theaterfestival De Parade en deed onderzoek naar internationale Sinterklaasrituelen, wat resulteerde in een reeks artikelen en twee documentaires. Dames werd bekend door de documentaire Foute vrienden (2010) en de series 25 Jaar foute vrienden (2021) en De meiden van de Keileweg, 25 jaar later (2024). “Ik hou van hun puurheid en eerlijkheid”, zegt hij over zijn duidelijke voorkeur voor kleurrijke figuren uit de maatschappelijke marge.
Voor Het hart van Amsterdam konden ze ondertussen niemand warm krijgen. Gesprekken met omroepen liepen telkens uit op niks. “En het Filmfonds vond dat wij de penoze aan het promoten waren”, vertelt Dames. “We kregen geen cent.”
Dames wil nog een paar shots draaien om het geheel af te ronden en er is geld nodig voor een goede montage. Enkele private investeerders hebben inmiddels hun steun toegezegd en voor het laatste stukje financiering is een crowdfundingcampagne gestart. Mokum Filmdistributie wil Het hart van Amsterdam voor het einde van het jaar in roulatie te brengen. “Arnold is 75 en ik 71. Het zou mooi zijn als we onze film nog in de bioscoop konden zien”, vindt Dames, die zich geen illusies maakt over de ontvangt. “We zullen vast kritiek krijgen, dat we de penoze romantiseren. Maar dit is een film zonder beoordelen of veroordelen. Over een wereld die er niet meer is.”