MUBI Spotlight: Paris
De Filmkrant en VOD-platform MUBI presenteren elke maand een gezamenlijk filmprogramma. Filmkrantlezers kijken drie maanden gratis. Deze maand vier Franse films, met vanaf vandaag Cedric Klapisch’ Paris.
Een danser met een gebroken hart — dat is hoofdpersoon Pierre (Romain Duris) in Cédric Klapisch’s Paris (2008). Letterlijk, want door een hartkwaal heeft hij een harttransplantatie nodig om te overleven. Maar ook figuurlijk — door de existentiële crisis waar deze dramatische diagnose hem in stort. De Moulin Rouge-show, waarin hij van top tot teen gestoken in glitter schitterde, behoort tot de verleden tijd. Nu bekijkt hij vanaf zijn balkon de levens van zijn mede-Parijzenaren (of fantaseert hij ze?), zijn eigen leven overdenkend en heroverwegend.
Samen met hem kijken we uit over Parijs in een film die geenszins verbergt een ode aan deze stad te zijn. Om Pierre bij te staan trekt zijn gescheiden zus Élise (Juliette Binoche) met drie kinderen bij hem in. Op de markt ontmoet ze regelmatig koopman Jean (Albert Dupontel), waar ze zich toe aangetrokken voelt. Tegenover woont Laetitia (een pre-Inglourious Basterds Mélanie Laurent), die weer een verhouding begint met haar professor geschiedenis (Fabrice Luchini) die weer een broer (een pre-Intouchables François Cluzet) heeft die architect is. En zo zijn we weer bij een adembenemend uitzicht over Parijs.
Paris is opgezet als een ensemblefilm, die door de hoeveelheid verhalen in oppervlakkigheid zou kunnen verzanden. Maar Klapisch is een expert in het orkestreren van een gelaagd samenspel tussen de meest uiteenlopende karakters, zoals hij ook al bewees in L’auberge Espagnole (2002) en Les poupées Russes (2005). Hoewel hij er een handje van heeft een melodramatische invalshoek te kiezen voor de situaties waar hij zijn personages in plaatst, laat hij de acteurs een eigen ritme volgen. Ze zijn melodramatisch maar alsnog realistisch gebrekkig, de dialoog die ze uitspreken wordt conversatie. De vertelling mag dus licht verteerbaar zijn, maar de uitvoering en bedoeling zijn daardoor niet minder serieus.
In Paris zijn de levens van de personages niet verweven, ze lopen parallel aan elkaar. Soms lichtjes rakend, maar vooral langs elkaar heen bewegend. De personages kennen elkaar niet, maar de kijker kent ze al gauw door en door. Dat versterkt het dramatische effect van hun dagelijkse beslommeringen. Het melodrama dat hieruit voortkomt maakt de kijker wellicht achterdochtig naar Klapisch’s manipulatie van emoties, maar alleen een echte pretbederver zou zichzelf de resulterende euforie ontzeggen door er niet in mee te gaan. Dus voelt Paris levendiger dan logisch is. Waarschijnlijk omdat onze eigen levens clichématiger zijn dan we (aan onszelf) zouden willen toegeven.
Via alle emotionele en dramatische verhandelingen slaagt Klapisch erin om zijn net zo simpele als ingewikkelde stelling over te brengen: Parijs leeft. Mensen leven er, ze sterven er, houden van en haten, geloven en wanhopen en dromen. Paris is daarom vooral een gelaagd portret van een stad, waarin al deze uiteenlopende thema’s net zo goed in de vertelling als in de herkenbare locaties verscholen zitten. Samen met de Eifeltoren, Montmartre en Catacomben vormen de personages een netwerk van eeuwenoude geschiedenis en dagelijkse verhalen die gaan over leven. Of leven tegen beter weten in. "Geef het toeval een kans!" pleit Pierre tegen de door haar werk en scheiding murw-geslagen Élise. Hij bedoelt: durf te leven. Ook al is het misschien wel tegen doktersadvies.
Pierre voegt de daad bij het woord als hij danst op zijn feest. Uitgeput moet hij opgeven, maar toch is er in zijn ogen een liefdevolle tevredenheid te bespeuren, wanneer hij vanaf de zijlijn naar zijn dansende vrienden blijft kijken. Het is het antwoord op Jean’s overpeinzingen uit het begin van de film, als hij wijst naar de electriciteitskabels boven zijn hoofd. "Heb jij je nog nooit afgevraagd waar al die draden vandaan komen? Nou ik wel. En ook waar ze naartoe gaan." We weten niet waar we vandaan komen of heen gaan, maar wat er ook gebeurt — het leven is het leven waard. En terwijl we samen met Pierre vanuit een taxi het ensemble aan levens en vooral straten van Parijs nog één keer voor onze ogen zien passeren, fluistert Wax Tailor het tijdens de closing track in ons oor, opdat we niet vergeten: seize the day!
Sacha Gertsik
Filmkrant-lezers kijken drie maanden gratis op MUBI.com, waar Paris vanaf vandaag 30 dagen lang is te zien.