MUBI Spotlight: Les parapluies de Cherbourg

In mei presenteren de Filmkrant en video-on-demand platform MUBI een online filmprogramma met Gouden Palmwinnaars. Vanaf vandaag te zien: Jacques Demy’s musical Les parapluies de Cherbourg, ‘cinema en chanté’ en cinema enchenté.

Het oeuvre van de Franse regisseur Jacques Demy (1931-1990) bestaat uit korte films, sprookjesverfilmingen, een gokfilm en een Japanse stripfilm, maar het zijn vooral zijn musicals waardoor zijn naam in de annalen van de filmgeschiedenis wordt vermeld.

Hij maakte vier films die zijn te kenschetsen als pure musicals, maar in bijna al zijn films zitten muzikale momenten. In Peau d’âne (1970), een verfilming van een sprookje van Charles Perrault, zit bijvoorbeeld een aantal liedjes. En met zijn laatste film Trois places pour le 26 (1988), met een hoofdrol voor chansonnier Yves Montand, maakt hij de cirkel rond met een musical die zowel modern als nostalgisch is.

In zijn debuutfilm Lola (1960) wilde hij eigenlijk al zang- en dansnummers, maar deze werden om budgettaire redenen uit het script gehaald, op een door de titelfiguur gezongen lied na. Deze ‘Chanson de Lola’ werd gecomponeerd door Michel Legrand, het begin van een ‘broederschap’ die tot Demy’s dood zou voortduren.

Hun eerste Gouden Palm-winnende musical was meteen een schot in de roos. In het vernieuwende Les parapluies de Cherbourg (1964), over de bitterzoete liefde tussen Geneviève (een jonge Catherine Deneuve) en garagist Guy, wordt alles gezongen. De hoofdpersonen zingen hun dialogen, de postbode bezorgt bijvoorbeeld al zingend de brieven.

In de door Demy bewonderde Hollywoodmusicals gebeurt dat niet, daar is er altijd een overgang tussen spreken en zingen, lopen en dansen. Door net zoals in de opera of operette gezongen recitatieven op te nemen, voorkomt Demy die altijd wat merkwaardige overgang tussen spraak en zang. Les parapluies de Cherbourg is vanaf het begin bewust kunstmatig. Niet alleen door de volledig gezongen vorm, maar ook in de vormgeving. Het kleurenpalet — van kostuums tot decor — is fel aangezet, met de nadruk op schakeringen tussen roze en paars.

Het specifieke universum van Demy kondigt zich meteen al aan in de opening als we een beeld zien van grauwe kasseien waarop gestaag regen valt en er kleurige paraplu’s in beeld verschijnen die een choreografie aangaan. Demy filmde op locatie, maar liet veel opnieuw schilderen, zoals de kasseien en muren van de provinciestad Cherbourg. Demy’s film is niet alleen ‘cinéma en chanté’, maar ook cinéma enchanté, die betovert door muziek, kleur, gracieuze camerabewegingen en het bitterzoete verhaal.

Les parapluies de Cherbourg bouwt voort op de traditie van de Hollywoodmusical, met zijn verzadigde Technicolor, zwierige camerawerk en sterke liedjes. Wat de film werkelijk uniek maakt, is het laten samensmelten van de kunstmatige vorm met een inhoud die behoorlijk realistisch is en emotionele waarachtigheid nastreeft. Precies zoals de kleurige paraplu’s — zinnebeeld van het artificiële, de liefde en verbeeldingskracht — in de openingscredits samengaan met grijze kasseien: symbool van de harde werkelijkheid van iemand (Guy) die in het leger moet en naar de oorlog in Algerije wordt gestuurd.

De neiging tot escapisme van de standaardmusical blijft in Les parapluies de Cherbourg achterwege. De coda van de film is in al zijn berusting over de grillige loop van het leven uitermate ontroerend.

André Waardenburg

Filmkrant-lezers kijken drie maanden gratis op MUBI.com, waar Les parapluies de Cherbourg vanaf vandaag 30 dagen lang is te zien.