Ingezonden: ‘Het Filmfonds ziet de verschillen wel, maar snapt ze niet’

De twee eigenaar-directeurs van animatiebedrijf il Luster, Michiel Snijders en Arnoud Rijken moesten zuchten bij het Filmkrant-interview met Peter Lindhout, Filmconsulent Animatie van het Nederlands Filmfonds. Lindhouts idee: animatoren koppelen aan ervaren live-action filmmakers. Hun reactie: “Laat ons alsjeblieft onze eigen weg vinden.”

“Als we dit interview lezen, moeten we zuchten. Op zich zegt Peter Lindhout niks onwaars of wezenlijk vreemds. Samenwerken met live-action filmmakers is goed. Van elkaar leren is goed. We hebben niks tegen vleesfilmers – sommige van onze beste vrienden zijn vleesfilmers. Maar er sijpelt door zijn verhaal een houding, die kenmerkend is voor het Filmfonds. Iets waar veel animatiecollega’s tegenop lopen: het dedain over animatie.”

“Peter Lindhout heeft een zware baan. Het Filmfonds is een live-action bolwerk, zonder veel verstand van animatie. In commissies zaten regelmatig animatiecollega’s, maar op bestuurlijk niveau is er pas sinds 2009, met animatie-intendant Willem Thijssen (die in 2013 werd opgevolgd door animatieconsulent Lindhout), een vaste animatiekracht in dienst. Parttime. Die moet dus in zijn eentje animatie op de agenda houden. Respect. Maar we blijven kritisch.”

“Het Filmfonds ziet alles graag als één geheel. Animatie wil juist vaak uitzonderingen op de regel. Daar heeft het Filmfonds moeite mee. Men wil van de ‘eilandjes’ af; het beleid is ‘grenzen te slechten’, zegt Lindhout. Eilandjes die het fonds overigens zelf had gecreëerd, om bijvoorbeeld animatiebudgetten te waarborgen en documentaires extra aandacht te geven.”

“Dat egalitaire denken (‘Het schrijven van een goed verhaal heeft weinig met animatie te maken’) is een probleem. Want als je animatie extra aandacht wilt geven &ndash en dat is goed ‘– moet je het wel apart belichten. Maar het Filmfonds benadrukt dat animatie ‘niets anders’ is. Sterker nog: animatie moet zich optrekken aan live-action producenten, schrijvers en regisseurs.”

“Nog gekker: Peter Lindhout roept om een instroom van live-action producenten om animatie te gaan maken! Alsof animatiefilm een kunstje is. De praktijk bewijst het tegendeel. Als je animatie wilt helpen bij zijn snelle ontwikkeling moet je je richten op zijn unieke kwaliteiten. Dus juist: waarin is animatie wel anders dan live-action?”

“Expertise van buiten is op zich welkom, maar het Filmfonds kijkt te veel van buiten (live-action) naar binnen (animatie). Ze zien de verschillen wel, maar snappen ze niet. Daarom klampen ze zich vast aan de overeenkomsten. We betwijfelen niet dat het Filmfonds en zijn medewerkers het beste met animatie voorhebben. Maar de houding is verkeerd – ook die van ‘onze man’. Je leest dat in het interview: ‘animatie heeft op een eiland gezeten’, ‘animatie moet je behandelen als een techniek’, ‘animatiemakers denken dat ze alles zelf kunnen’.”

“Er wordt over de sector gesproken alsof het een lam vogeltje is – technisch best goed, maar inhoudelijk… oei! – dus zonder de hulp van live-action is alles hopeloos verloren. Maar aan wie moeten wij animatiestakkers ons dan optrekken? Aan die sociaal-realistische scenaristen met hun polderdrama’s? Aan de truttige kindertoneelstukjes die we hier hoog houden als de prijswinnende ‘jeugdfilm’?”

“We chargeren natuurlijk, maar laten we niet doen alsof live-action talenten in Nederland meer zijn dan éénoog in het land der blinden. Laat ons daarom alsjeblieft onze eigen weg vinden. Mocht het nodig zijn, vragen we éénoog heus wel om hulp. Dat is ons pleidooi. Samenwerking prima, maar niet als verplichting en niet als enige weg naar Rome.”

“We weten dat Peter Lindhout ook trots is op animatie – maar laat dan dan ook meer doorklinken in het verhaal. In het interview noemt hij animatie ook een filmtaal. Dat is de crux: het is een eigen filmtaal en slechts weinigen in filmland spreken meerdere talen vloeiend.”

“Animatie ontwikkelen en produceren is echt een vak apart. Er ligt meer focus op het storyboard en minder op het scenario. Vorm en inhoud beïnvloeden elkaar veel sterker dan bij live-action. Bij het Filmfonds zijn ze een andere productierealiteit gewend. In live-action begint alles met het script, twee kantjes regievisie en een stapel CV’s. Waanzin, in onze animatieogen. Artwork, storyboards, animatics: voordat wij beginnen met ‘filmen’ hebben we onze film al meermalen gemaakt en is de editor al een jaar aan het werk.”

“Niemand bij het Filmfonds kan een animatiefilmscenario beoordelen. Er wordt gezegd: ‘Een script is goed of niet, of het animatie of live-action is maakt niet uit.’ De scripts van door Lindhout geroemde films als The Red Turtle en Waltz with Bashir zou het Fonds niet goedgekeurd hebben als hij zich aan die regel had gehouden. Want hun specifieke animatiestijl bepaalt vijftig procent van de kwaliteit.”

“Wij zijn niet boos. We zijn een beetje teleurgesteld. Het Filmfonds heeft goede bedoelingen, maar moet zich nog meer verdiepen in de animatiesector: de werkwijze, mensen en ambities. En in wat goede animatiefilms zo bijzonder maakt. Want als het aan het huidige Filmfonds had gelegen, zouden The Red Turtle, Wall•E, Les triplettes de Belleville en zelfs Minions niet gemaakt zijn.”

Michiel Snijders en Arnoud Rijken zijn eigenaar-directeurs van animatiebedrijf il Luster. Deze ingezonden tekst is een reactie op ‘De werelden van animatie en live-action kennen elkaars waarde niet’, een interview met Peter Lindhout, Filmconsulent Animatie bij het Nederlands Filmfonds.