Miranda July over The Future

'Na mijn huwelijk werd het leven opeens eindig'

Miranda July. Foto: Thao Nguyen

Zes jaar na indie-hit Me and You and Everyone We Know is Miranda July terug met The Future, een film over liefde en relaties, de dertigersdip, een sprekende kat, bevroren tijd en July’s alterego Sophie die het liefste van alles danseres wil zijn: "Ik heb geprobeerd om Sophie niet met al mijn problemen op te zadelen."

Als je even niet oppast verzandt een interview met de Amerikaanse multimediakunstenares Miranda July (1974) in een hele reeks lijzig uitgesproken ‘oh yeah’-s, ‘you know’-s en evenzovele ‘well’-s die een onafgemaakte zin inluiden. Voor iemand die aan de lopende band verhalen schrijft, performances op het toneel brengt, internetprojecten lanceert en ook nog films maakt kan ze behoorlijk slaperig overkomen. Een comfortabele pose bij de eerste van een reeks groepsinterviews tijdens het Filmfestival Berlijn waar de Europese première van haar nieuwste film The Future in februari plaatsvond.

Zes jaar na indie-hit Me and You and Everyone We Know vertelt ze daarin een hedendaags relatierelaas over twee dertigers die nog steeds niet weten hoe ze met hun leven moeten beginnen. Autobiografisch? Ten dele. De film kwam voort uit de verhalen die ze schreef voor de bundel No One Belongs Here More Than You (in 2007 in het Nederlands uitgekomen als Niemand hoort hier meer dan jij) en vooral uit de performance Things We Don’t Understand and Are Definitely Not Going to Talk About (die ze sinds 2006 op de planken brengt). In die performance liet ze mensen uit het publiek een ingeslapen stel spelen. Het was net uit met haar vriendje. Inmiddels trouwde ze met collega-filmmaker Mike Mills (wiens eigen relatiedrama Beginners in oktober in de Nederlandse bioscopen komt), en durft ze na te denken over alles waar haar hoofdpersonen Sophie (door haarzelf gespeeld) en Jason (Hamish Linklater) maar niet aan toekomen: de toekomst, baby’s, standvastigheid en settelen. Van die dingen.

"Ik heb geprobeerd om Sophie niet met al mijn problemen op te zadelen", zegt ze in Berlijn. "The Future is niet opgezet als een portret van een generatie, of een weerspiegeling van het leven dat ik leid, dat soort dingen kun je alleen maar achteraf concluderen en dat is dan meestal nog aan anderen. Maar natuurlijk zit hij wel vol met trekjes die ik bij mezelf en mijn vrienden waarneem. En dat zijn dat meestal niet de meest geflatteerde zaken, want juist die dingen zijn de moeite waard om in je werk te onderzoeken."

Tijd
Tijd is het grote thema van The Future, aldus July. Niet zozeer de relatie tussen Sophie en Jason of hun surrogaat-adoptiebaby in de vorm van een sprekende kat ("die zit erin om af en toe te ontsnappen aan de zwaarte van hun bestaan"), maar de manier waarop naarmate je ouder wordt "de tijd een loopje met je neemt."

"Toen ik twintig was dacht ik nog dat ik alles kon doen. Naar alle landen van de wereld gaan. Alles worden. Maar op een gegeven moment gaat dat niet meer. Dat sloeg in toen ik twee jaar geleden trouwde. Na mijn huwelijk werd het leven eindig. Opeens was het niet meer ‘alles’, maar ‘voor altijd’. Je kunt niet met iedereen trouwen. Maar je trouwt met één iemand ‘voor altijd’. Dat was aanvankelijk heel beklemmend. In het begin maakten we daar grappen over: ‘voor altijd de vuilnis buiten zetten’, ‘voor altijd ruzie maken’. Na verloop van tijd bleek dat op een heel lieve en intieme manier toch weer mee te vallen."

"Als je aan de toekomst denkt is dat een vreemde combinatie van al je verlangens en al je angsten. Maar het is allemaal bedacht. Er is niets echts aan. Het is een weerspiegeling van wat we allemaal voor onszelf bedenken en verzinnen. The Future gaat over tijd als iets wat mensen kunnen overwinnen. Je kunt de toekomst niet plannen en je kunt niet helemaal in het heden leven. Dat geeft weerzin, maar ook een bepaalde opwinding. Als Sophie en Jason iets ontdekken, dan is het waar ze zijn. Alleen maar dat. Waar ze zijn."

Peggy Lee
Dat gevoel wordt ook weerspiegeld in het liedje ‘Where or When’ van Peggy Lee dat als een muzikaal Leitmotif door de film heen klinkt. "Het was dit liedje of niets. Typisch zo’n song die je producenten tot waanzin drijft. We hadden een dag langer kunnen draaien als we een ander nummer hadden gekozen. Maar ‘Where or When’ vat precies samen hoe Sophie en Jason zich voelen. De tekst vertelt hun verhaal. Het mooie is dat naast het appartement waar we de film hebben opgenomen de schoonzus van Peggy Lee bleek te wonen. Dat wisten we niet, maar het was wel heel toevallig. Alsof het zo had moeten zijn. Net als in de film eigenlijk."


‘Where or When’ (Peggy Lee)
It seems we stood and talked like this before
We looked at each other in the same way then
But I can’t remember where or when

The clothes you’re wearing are the clothes you wore
The smile you are smiling you were smiling then
But I can’t remember where or when

Some things that happened for the first time
Seem to be happening again

And so it seems that we have met before
And laughed before, and loved before
But who knows where or when