Shabu

De leefwereld van tieners in Rotterdam-Zuid wordt gevat in een aanstekelijke coming-of-age, in deze winnaar van de IDFA Award for Best Youth Film. Shabu heeft iets goed te maken bij zijn oma, en dat blijkt niet eenvoudig.

Nee, de veertienjarige Shabu, een jonge Rotterdammer met Surinaamse roots, voelt zich niet op zijn gemak op de speciaal voor hem belegde familiebijeenkomst. Zelfs zijn oma, op vakantie in Suriname, is via een videoverbinding van de partij. De preken en verwijten vliegen hem om de oren. Hij is namelijk zo dom geweest oma’s auto total loss te rijden, en hoewel hij haar lievelingetje is, is ze nu boos, boos, boos. Dus hoe gaat hij de schade terugbetalen, wil iedereen weten. Deze zomervakantie kan hij muziek maken, zijn grote ambitie, wel vergeten. Dat wordt keihard werken, te beginnen met het verkopen van ijslollies. Mokkend begint Shabu aan zijn opdracht.

Shabu van Shamira Raphaëla is als pilot gefinancierd in het kader van Dok Junior. Dit nieuwe project van Filmfonds, HUMAN, Cinekid en IDFA is bedoeld voor de realisering van originele lange documentaires voor kinderen van 9-12 en hun familie, verteld in een ‘krachtige en cinematografische beeldtaal’.

Raphaëla kennen we van Ons moederland (2019) en veelbekroonde documentaires als Deal With It (2014), Lenno en de maanvis (2017) en De waarheid over mijn vader (2019). In de Filmkrant van maart 2020 schreef ze over de verantwoordelijkheid van de documentairemaker en waarschuwde ze voor stereotypering en probleemframing.

Over dat laatste hoeven we ons bij Shabu geen zorgen te maken, al was het alleen maar de ontwapenende en openhartige manier waarop de jonge deugniet aan ons wordt gepresenteerd. Deugniet? De zich Shabu noemende Sharonio is in ieder geval een opvallende en kleurrijke figuur in de volksbuurt in en rond de roemruchte Peperklip-flat. Onnadenkend soms, maar ook uitdagend en moeilijk in een hokje te plaatsen. Een nog kinderlijke jonge tiener die tegelijkertijd streetsmart is. Vaak snel gekwetst, maar ook hulpvaardig en soms met onverwacht zelfinzicht. Vol bravoure en fantasieën over rijk en beroemd worden, zich welbewust van het feit dat hij met zijn postuur en expressie al snel veel ouder wordt ingeschat. Bij Shabu is alles uitvergroot. “Maak je niet druk”, is het motto van deze onbetaalbare hoofdpersoon.

Familiegevoel
Hoewel het inhoudelijk een betrekkelijk conventioneel en luchtig verslag van Shabu’s roerige zomer is – ik had nog wel wat meer over zijn achtergrond of familie willen zien – is het mooi dat tieners die meestal ongezien blijven nu eens in beeld komen. Het kan bijna niet anders of de eveneens in Rotterdam wonende Raphaëla moet veel vertrouwen van de jongeren hebben gekregen. Ze komt letterlijk en figuurlijk vaak heel dichtbij. De opening bijvoorbeeld had qua cameravoering en montage gemakkelijk een speelfilmscène kunnen zijn; ook daarna blijft de film profiteren van de levendige stijl en gevoel voor humor. Geen voice-overs of interviews in deze documentaire maar vooral een spontaan gevoel.

Als de ijsverkoop en een baantje in de buurtsuper niet genoeg opleveren bedenkt Shabu een veel swingender plan waarin hij tegelijk zijn passie voor muziek kan uitleven. “Ik ben een kleine jongen uit Peperklip”, zingt hij alvast in een zelfbedacht hip-hopnummer. Een tikkeltje voor de hand liggende spanningsboog, maar mooi gecombineerd met impressies van het familiegevoel in de wijk, een optimistische toon en een ontroerende ontknoping.

Losjes wordt daar de onder druk komende verstandhouding met zijn beste vriend Jahnoa en de wankelende relatie met vriendin Stephany doorheen geweven. Dat levert gesprekken op die op een eerlijke manier iets laten zien van dingen die Shabu dwarszitten en de moeite die hij heeft daar mee om te gaan. Het maakt het tot een coming-of-age-verhaal dat voor een jong publiek ongetwijfeld herkenbaar is. De website van het Filmfonds noemt het een ‘feelgood familiedocumentaire’, en dat is nu eens geen holle retoriek.

Shabu is nog te zien op IDFA en draait vanaf 17 februari 2022 in de bioscoop.