Prénom Carmen #50

Carmen Felix schrijft over mainstream, genre en niche.

Op het gevaar af als een lul te klinken ga ik het toch zeggen: net als kanker is münchhausen(-by-proxy) echt een heel dankbaar onderwerp voor films, series en documentaires. Ik smul ervan.

Voor wie niet helemaal thuis is in de persoonlijkheidsstoornissen: münchhausen is de aandoening waarbij iemand zichzelf opzettelijk ziek maakt – voor aandacht. Münchhausen-by-proxy is de aandoening waarbij iemand een ander opzettelijk ziek maakt – voor aandacht. Op dit moment is münchhausen weer een piping hot topic omdat Gypsy Rose Blanchard eind december vrijkwam na acht jaar gevangenisstraf, waarna ze begin januari eindelijk haar verhaal deed in een veelbelovende Lifetime-documentaire.

Blanchard liet in 2015 haar toenmalige vriendje haar moeder vermoorden nadat die haar jarenlang mishandelde, ziek maakte, kaalschoor en liet geloven dat ze een rolstoel nodig had, omdat ze terminaal ziek zou zijn. Blanchard was in feite kerngezond, haar moeder was een overduidelijk geval van münchhausen-by-proxy. Over de zaak-Blanchard werd in 2019 al de fictieserie The Act gemaakt, met Patricia Arquette en Joey King in de hoofdrollen. En twee jaar daarvoor verscheen de prima te hachelen documentaire Mommy Dead and Dearest over het duo.

Maar ook los van de Blanchards is er veeeeeel om je in vast te bijten als je zin hebt in een portie münchhausencontent. Neem bijvoorbeeld de knaller van een HBO-original Sharp Objects met Amy Adams. Of de Netflix-documentaire Take Care of Maya, over een meisje met een rare, niet te verklaren ziekte die – je raadt het al – iets met haar ouders te maken heeft. En vergeet niet die stoute en toch ietwat sympathieke Vicky Krieps die Daniel Day-Lewis gore gifthee blijft voorschotelen in Phantom Thread – het zijn niet alleen gestoorde heksenmoeders die je misselijk maken om je vervolgens weer op te kunnen lappen.

Ik zelf liep als eerste tegen münchhausen-by-proxy aan in Stephen Kings It, waarin een van de jongetjes door zijn moeder ervan wordt overtuigd dat hij bijzonder ziekelijk is en absoluut niet zonder z’n dagelijkse lading medicijnen kan. Zijn grootste angst: een virusje oplopen – waar sterspeler Pennywise natuurlijk graag gebruik van maakt.

Misschien voel ik me juist aangetrokken tot münchhausencontent door het horrorelement. Neem One Missed Call (2003) van Takashi Miike, over een vloek waardoor kinderen worden vermoord en net voordat ze sterven worden gebeld op hun early-2000s flipphones. Ik zal niet al te veel spoilen omdat ik altijd hoop dat zoveel mogelijk mensen deze J-horror kijken, maar de plot draait om de vraag: wie maakt die kinderen het leven zuur? Is het mama, zijn het een stel rotgeesten of is het iemand anders?

Nog niet genoeg münchhy bingetips? Check The Politician van Ryan Murphy. Je smult zonder twijfel van Jessica Lange als Dusty die de kanker van haar kleindochter faket om medelijden en gratis maaltijden bij haar favoriete restaurant te krijgen. Verschil met de rest van het lijstje: met The Politician valt wel degelijk een beetje te grinniken om deze ernstige, gevaarlijke aandoening.