Dansplaining #15

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen maandelijks naar de verborgen betekenissen en geheime kamers van de cinema.

Onverwacht werd Netflix veroverd door een Koreaanse serie waarin honderden volwassenen kinderspelletjes met elkaar spelen. Als je het spel wint, mag je door naar de volgende ronde. Als je verliest, jaagt een van de gemaskerde bewakers subiet een kogel door je kop. En met elke speler die afvalt, wordt de hoofdprijs groter.

Squid Game, de eerste Koreaanse Netflix-
serie, bemachtigde binnen een maand in meer dan negentig landen de toppositie in de ranglijst. De impact is zelfs zo groot dat de kenmerkende groene trainingspakken niet meer aan te slepen zijn, en scholen waarschuwingen uitdelen om kinderen vooral niet naar deze kleurrijke maar ook hypergewelddadige productie te laten kijken.

Het is niet moeilijk te begrijpen waarom Squid Game wereldwijd zo tot de verbeelding spreekt. Met een concept dat beschreven kan worden als ‘The Hunger Games meets Parasite’, gelardeerd met een ontluisterend Teletubbies-sausje, is de serie verbijsterend effectief als allegorie over de ware aard van het kapitalisme. In de eerste afleveringen komen de spelers die zich nietsvermoedend hebben aangemeld voor een schijnbaar onschuldig spelletje opeens in een bloedbad terecht. De spelleiding legt ze op dat moment uit dat het spel vrijwillig is: als een meerderheid besluit niet meer mee te doen, stopt het en gaat iedereen terug naar huis. Toch blijken ook de meeste tegenstemmers alsnog mee te willen doen. Waarom?

Zo vangt schrijver-regisseur Hwang Dong-yuk de onherroepelijke macht van het hedendaags kapitalisme, dat het best samengevat werd in Margaret Thatchers kreet “there is no alternative”. Nu alle andere economische systemen schijnbaar hebben afgedaan, is het nauwelijks meer mogelijk je aan dit systeem van universele concurrentie te onttrekken. Als er dan een keuze is tussen uitzichtloze armoede en de mogelijkheid opeens rijk te worden, valt nauwelijks meer te spreken van twee volwaardige alternatieven. Beide opties zijn nachtmerrieachtig en mensonterend, maar bij een van de twee lijk je tenminste nog een kans te hebben.

Het pijnlijkste aan Squid Game is daarom niet het bloederige geweld, maar het psychologische effect van dit systeem op de deelnemers. Ook de meest sympathieke personages gaan steeds verder om hun eigen positie te waarborgen – ook als dat een ander letterlijk de kop kost.

Bong Joon-Ho zei het mooi toen een journalist hem vroeg het internationale succes van Parasite te verklaren: “Ik wilde iets zeggen dat specifiek is aan de Koreaanse cultuur, maar in alle landen werd precies hetzelfde gereageerd. Uiteindelijk blijken we namelijk allemaal in hetzelfde land te wonen en dat heet: Kapitalisme.”