Focus: Rotterdam Arab Film Festival 2024

Het Rotterdam Arab Film Festival (RAFF) groeit stevig door. Het festival, dat ruim twintig lange en twaalf korte films uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten vertoont, speelt zich van 30 mei t/m 2 juni af op vier Rotterdamse locaties. Naast films zijn er “open gesprekken over kunst, emancipatie en politieke vrijheid”.

Het RAFF opent met het Saoedische Hajjan (Abu Bakr Shawky, 2023). De titel is het Saoedische woord voor ‘kamelenjockey’, en de film voert een jongen op wiens broer verongelukte tijdens een grote kamelenrace. De knul wil zijn dode broer eren door mee te doen aan een prestigieuze race, maar stuit op akelige rivaliteit en tegenwerking. De film toont de emotionele band tussen jongen en kameel en bevat schitterende beelden van de woestijn en de kamelenrace. Vóór de film is er een (gratis) optreden van het Marmoucha Orchestra.

Een paar andere films uit het programma gelicht. Van de in Nederland niet onbekende Tunesische filmmaker Mohamed Ben Attia (Hedi, 2016; Weldi, 2018) is Behind the Mountains (2023) te zien. In het magisch-realistische drama wil een vader na zijn vrijlating uit de gevangenis aan zijn zoon bewijzen dat hij kan vliegen. Het festival noemt de film “een ontroerende reflectie op de essentie van geloof, de verwachtingen van familie en maatschappij, en de dunne lijn tussen ambitie en dwaasheid”.

Ook te zien zijn twee voorpremières. In het Marokkaanse Animalia (Sofia Alaoui, 2023), een mengeling van sciecenfiction en spiritualiteit, wordt Marokko getroffen door vreemde natuurverschijnselen. Worden de verschijnselen veroorzaakt door buitenaardse wezens? De overheid doet er het zwijgen toe, maar sluit wel steden af, waardoor een rijke, diepgelovige en hoogzwangere vrouw gescheiden raakt van haar man. In haar poging hem te vinden ontmoet ze allerlei mensen en wordt ze zich bewust van haar positie van geprivilegieerde vrouw in de Marokkaanse samenleving. Het leidt tot een spirituele innerlijke reis.

De tweede voorpremière is het Soedanese Goodbye Julia (Mohamed Kordofani, 2023). Het drama, dat de vrijheidsprijs won op het festival van Cannes, speelt zich af in het verscheurde Soedan. Goodbye Julia voert een rijke getrouwde vrouw op die schuldig is aan het min of meer per ongeluk uitlokken van een moord. Achtervolgd door wroeging neemt ze een arme weduwe en de zoon van deze vrouw in huis. Maar het verleden laat zich niet wegdrukken.

Op het festival is ook weer de traditionele Ladies Night met live muziek, spoken word, thee, henna en de film Flight 404 (Hani Khalifa, 2024). In dit drama heeft een Marokkaanse vrouw een paar dagen voordat ze op hadji naar Mekka gaat plotseling geld nodig. Het brengt haar in contact met mensen uit haar duistere verleden, dat ze achter zich had gelaten.

Naast films is er de paneldiscussie Film as non-violent resistance, over het inzetten van film als actiemiddel. Deelnemers zijn de Egyptische scenarist Mohamed Abdelkhalik, de Egyptische regisseur Moataz Abdelwahab, de Saoedische actrice Shaima Tayeb en de Syrische filmmaker Basil Alkhatib. Ook is er een masterclass met de Egyptische acteur Ahmed Helmy.

Een speciaal programma is Palestine Film Day met live-muziek, q&a’s, spoken word en twee Palestijnse films. De eerste is de documentaire Lyd (Rami Younis & Sarah Ema Friedland, 2023), die toont hoe de vroegere Palestijnse stad Lyd nu een Israëlische stad is in de greep van racisme en geweld. Tegenover beelden van de rauwe realiteit staan animatiefragmenten van visioenen van een werkelijkheid vrij van bezetting en verdeeldheid. In het in bezet gebied spelende The Teacher (Farah Nabulsi, 2023) heeft een Palestijnse leraar een intense relatie met een leerling. Beiden hebben een traumatisch verleden dat ze te boven proberen te komen in een omgeving waarin Palestijnen tweederangs burgers zijn.

Een film voor iedereen die achter de clichés wil kijken. Zoals het hele festival doet.

Rotterdam Arab Film Festival | 30 mei t/m 2 juni 2024 | LantarenVenster, Pathé Schouwburgplein, Verhalenhuis Belvédère & Studio de Bakkerij, Rotterdam