Focus: Queer Film Festival Utrecht 2024

Reclaim! is het motto van de zesde editie van het Queer Film Festival Utrecht. Het festival eist de ruimte om te zijn wie je wilt zijn. Op bijna twintig (!) locaties in Utrecht zijn van 30 augustus t/m 6 september films, discussies en panelgesprekken. En er is een expositie.

Het Queer Film Festival Utrecht is “een podium voor en door de (lgbtq+) gemeenschap om de grote diversiteit aan stemmen te laten horen en queerness in alle vormen en maten te vieren.” Aldus festivalprogrammeur Max de Valck.

Zo’n podium is hard nodig, schrijft hij, “omdat de lgbtq+- gemeenschap anno 2024 nog steeds veelvuldig te maken krijgt met discriminatie, geweld en uitsluiting.” Misschien zelfs in toenemende mate, want “ook in Nederland zien we hoe conservatief gedachtegoed de overhand neemt en hoe het bestaansrecht van veel gemarginaliseerde groepen, vooral mensen uit de trans en POC gemeenschap, in twijfel wordt getrokken.” Werk aan de winkel dus.

Een belangrijk doel van het festival is laten zien dat de queer-gemeenschap geen monolitische, maar een diverse groep mensen is. Dat ligt besloten in de festivalslogan Beyond the frame, want die benadrukt “de ontembare aard van het queer verhaal”.

Die ontembaarheid is ook te vinden in de programmering. Een paar films en activiteiten eruit gelicht. Het festival opent met de Amerikaanse queer high school comedy Bottoms (Emma Seligman, 2023). “De film raakt je en voelt als een zoen”, schreef de recensent van tijdschrift Rolling Stone. In Crossing Istanbul (Levan Akin, 2024) gaat een Georgische vrouw in Turkije op zoek naar haar verdwenen nichtje. Het lijkt een hopeloze zoektocht totdat ze een advocaat ontmoet die vecht voor transgenderrechten. Voorafgaand aan de film houdt auteur en scenarist Lin Berkvens een spoken word voordracht.

Ook te zien is de documentaire klassieker Go Fish (Rose Troch, 1994), over een groep lesbische vriendinnen in Chicago. Antropoloog Dorni Olivieri introduceert de film. Na afloop is er met haar een Q&A. De fictiefilm Mutt (Vuk Lungulov-Klotz, 2023) volgt in New York een bizarre dag in het leven van een jonge transman. Hij heeft ontmoetingen met mensen die uit zijn leven waren verdwenen: zijn van hem vervreemde vader, zijn hetero ex-vriend en zijn jonge halfzus. De regisseur wil met de autobiografisch geïnspireerde film het gevoel weergeven van tussen twee werelden in verkeren. Ook rekent hij af met de cliché-representaties van transmensen.

Met de compilatie Queer Horror Shorts eisen queer-filmmakers het horrorgenre op. Nu eens geen films die de heteronormen bevestigen, maar films die troost bieden aan mensen die zich niet thuis voelen in de patriarchale heteronormatieve wereld. Na de vertoning van de films is er een panelgesprek.

Naast ‘gewone’ filmvertoningen zijn er bijzondere (film)evenementen. Zoals In Memoriam of Derek Jarman: Caravaggio, waarin de klassieker Caravaggio (1986) van de in 1994 op 52-jarige leeftijd aan aids overleden Britse filmmaker is te zien. Met een introductie van cultuurauteur Helen Westerik. Ook te zien is Eric de Kuypers cultklassieker Pink Ulysses (1990), een homo-erotische interpretatie van de terugkeer van Odysseus uit Troje. Met een spoken word introductie van Lin Berkvens. Always Here: A Focus on Utrecht’s Queer History bestaat uit een serie korte films en een panelgesprek over de lgbtq+-geschiedenis van Utrecht. In Queer Visions, Palestinian Voices + Panel Talk zijn korte Palestijnse films over de queer-cultuur te zien, gevolgd door een panelgesprek.

Ook te zien zijn zeven korte films in de door het festival georganiseerde filmwedstrijd 10 Minute Challenge. De films zijn gemaakt door nieuw queer filmtalent. De films dingen mee naar drie prijzen; beste film, beste nieuwe talent en publieksfavoriet.

In de expositie Framing the Beyond tonen de queer-kunstenaars Noor Boiten, Luuk van Raamsdonk en Olivier Versteeg “lensgebaseerd werk”, dat zich focust “op de vele manieren waarop verhalen kunnen worden verteld en gecreëerd, door de ogen van de lens.”

De slotfilm van het festival is Avant-Drag! (Fil Ieropoulos, 2024), een portret van tien Griekse dragartiesten, die met hun veelkleurige personages in de straten van Athene het patriarchaat, nationalisme, racisme en seksisme onder vuur te nemen. Na afloop is er een panelgesprek.

Queer Film Festival Utrecht | 30 augustus t/m 6 september | diverse locaties, Utrecht