Op ooghoogte #20

Mark Cousins (The Story of Film en Life May Be) schrijft maandelijks over films en beeldassociaties. Deze maand: over de in augustus overleden Lauren Bacall.

Dus Lauren Bacall is gestorven. En de media vertellen dat ze een legende was uit de gouden jaren van Hollywood. Filmliefhebbers zijn bedroefd, omdat ze er niet meer is, maar ook omdat de scheppingsmythe van de film in de Westerse wereld — het studiosysteem in Hollywood, die kerstbal, die reageerbuis voor twintigste-eeuwse ideeën over glamour — er binnen afzienbare tijd ook niet meer zal zijn.
Als we aan Bacall denken, denken we aan die onbeschaamde, schorre tiener (ja ze was 19) die met Humphrey Bogart kwinkslagen uitwisselde in To Have and Have Not (1944), en daarna in The Big Sleep (1946). Dat is het beeld waar we ons op fixeren, gefixeerd hebben. Deze still komt uit een van haar minder bekende films, het meesterwerk Young Man with a Horn (1950), geregisseerd door Michael Curtiz die ook Casablanca (1942) met Humphrey Bogart maakte. Haar beeltenis in deze film zet vraagtekens bij onze obsessie met Bacalls slanke jeugdigheid. Slechts zes jaar na haar debuut zijn haar haren nu kort geknipt en krullerig gecoiffeerd als die van een Hollywooddame van een jaar of veertig. Er zijn geen noir-schaduwen op deze foto, en Bacalls gevouwen handen laten haar eruit zien alsof ze zaken wil doen in plaats van vrijen en flirten. Ze speelt in de film over jazzkornettist Bix Beiderbecke de lesbische Amy North, die een affaire begint met de muzikant.
Ik heb Bacall gekend en ze was grappig, koppig en moeilijk, maar we prijzen haar te vaak door haar op te sluiten in dat beeld van dat tienermeisje uit de jaren veertig. De male gaze van de filmgeschiedenis, met zijn obsessie met seks en film noir, verhief Lauren Bacall, maar zette haar tegelijkertijd gevangen. Hij stopte haar in een verguld kooitje. Young Man with a Horn maakte het deurtje open.

Mark Cousins | twitter @markcousinsfilm