Op ooghoogte #35

Mark Cousins (The Story of Film) schrijft maandelijks over films en beeldassociaties. Aangezien zijn nieuwe film Atomic met live muziek van Mogwai te zien is op het komende Holland Festival, vroegen we hem vast om een voorproefje.

Afgelopen jaar was een druk jaar. Ik maakte twee films, waaronder mijn eerste lange fictiefilm, en producent Heather Croall vroeg me of ik een archieffilm wilde samenstellen, waarvoor de Schotse band Mogwai de soundtrack zou verzorgen. Dat moest ik natuurlijk wel doen. De meeste muziek is te uitgesproken voor film, maar Mogwai’s briljante, rijzende, razende, pulserende soundscapes zijn er perfect voor, zoals hun score voor Zidane: A 21st Century Portrait al heeft bewezen. Oh, en de film moest Atomic gaan heten.
Nu ben ik oud genoeg om nachtmerries te hebben gehad van de nucleaire dreiging van de Koude Oorlog, en de bijbehorende voorlichtingsfilms van de overheid, en ik heb natuurkunde gestudeerd, dus dit was helemaal mijn ding. Als je een archieffilm maakt, dan komen er geen nieuwe opnames aan te pas; je werkt alleen met bestaand beeldmateriaal. Ik begon met een lijst te maken van de nieuwsbeelden die ik wilde zien: Hiroshima, Tsjernobyl, kerncentrales, de Cubaanse rakettencrisis etc. Maar ook natuurfilms en medische films, aangezien ik het gevoel had dat de film niet alleen moest gaan over hoe we kernenergie hebben misbruikt, maar ook over de schoonheid van de wereld van de atomen en hoe deeltjesfysica ook kan worden ingezet voor biomedisch onderzoek en bijvoorbeeld de behandeling van kanker.
Ik zocht naar wat ik zie als het "onderbewuste van het materiaal" en besloot dat, waar mogelijk, de beelden cirkelvormig moesten zijn, om een visuele eenheid te creëren. Het shot wat we het meeste gebruikten was hetgene wat je hier ziet, van de zon, de grootste waterstofbom in het zonnestelsel. De band stuurde muzikale schetsen en flarden aan mijn editor Timo Langer en mij en dat is hoe we begonnen. We gebruikten een opgewekt stuk aan het begin, aangezien ik de film wilde beginnen alsof we in het paradijs waren, voordat het paradijs verloren ging. In de Hiroshima-sequentie, waar je misschien verwacht om bulderende muziek te horen, gingen we voor een bijna-stilte, alleen een klein beetje percussie, als een gebed voor de doden. De muziek moest het meest uitdijen aan het einde, dat geïnspireerd is op het einde van Stanley Kubricks 2001: A Space Odyssey.
Soms, als je niet veel tijd hebt, zorgen druk en haast voor hun eigen voortstuwing, hun eigen energie. Dat is wat er denk ik gebeurd is met Atomic. Een film over energie die ook energiek gemaakt is.

Mark Cousins | @markcousinsfilm

Tijdens het Holland Festival zal Mogwai de score van Atomic live spelen op 11 juni | De dvd van de film Atomic: Living in Dread and Promise is verkrijgbaar via Johns@hopscotchfilms.co.uk