Filmfocus – 29 januari 2016

De complete Cassavetes
filmmuseum.nl
John Cassavetes, die in 1989 op zestigjarige leeftijd veel te vroeg overleed, is de godfather van de Amerikaanse independent cinema. Er is geen onafhankelijke Amerikaanse filmmaker die niet door hem beïnvloed zegt te zijn. Maar ook Martin Scorsese merkte ooit op dat hij na het zien van Cassavetes’ films begon te denken dat hij misschien ook films zou kunnen maken. De reden was dat Cassavetes’ films geen dure studioproducties zijn, maar huis-tuin-en-keuken films in de goede zin van het woord. Soms letterlijk, zoals bij zijn doorbraakfilm faces (1968), want die nam Cassavetes volledig in zijn eigen huis op. Twintig jaar na zijn dood vertoont het Filmmuseum onder de titel ‘Rebel en inspirator’ een retrospectief van het werk van de man die ooit opmerkte zijn persoonlijke leven ‘niet erg spannend te vinden’. Zijn films waren volgens hem zijn leven: "Ik leef door mijn films." Dat leven en werk door elkaar liepen, kwam ook doordat Cassavetes, die de kost verdiende met acteren in films van anderen, geen afstandelijke verhaaltjes verfilmde, maar zich liet inspireren door zijn persoonlijke leven. Dat kreeg nog een extra dimensie doordat zijn vrouw Gena Rowlands in zijn films speelde. Hun relatieproblemen, en die van de in hun films spelende vaste vriendenclub, onder wie Peter Falk en Ben Gazarra, vormden de basis van zijn films. Cassavetes’ films worden altijd geprezen om het intense acteren en dynamische camerawerk, maar ze ontlenen ook hun kracht aan Cassavetes’ lef om zich kwetsbaar op te stellen. Er zijn weinig filmmakers die hun emotionele huishouding zo openlijk in hun films hebben verwerkt. Cassavetes maakte tussen 1959 en 1989 twaalf films, met als bekendste faces, a woman under the influence (1974), gloria (1980) en shadows (1959). Het retrospectief bevat zeven films: shadows, faces, a woman under the influence, the killing of a Chinese bookie (1976), opening night (1977), gloria en love streams (1984). Ze zijn niet alleen te zien in het Filmmuseum, maar rouleren ook door filmtheaters in het land. Naast deze zeven films presenteert het Filmmuseum eenmalige vertoningen van husbands (1970) en minnie and moskowitz (1971). Tot zover de films, maar er is meer, want in de expositieruimte van het Filmmuseum hangen foto’s, die fotograaf Sam Shaw op de sets van Cassavetes schoot. En natuurlijk wordt er ook gepraat: Filmkrant-hoofdredacteur Dana Linssen houdt 15 september in het Filmmuseum een lezing over a woman under the influence. Nog meer goed Cassavetes-nieuws: de digitale documentairezender Holland Doc (hollanddoc.nl) haakt met drie documentaires aan bij het Cassavetes-retrospectief. Wie daarna nog meer Cassavetes wil, kan in oktober een dvd-box met vijf titels aanschaffen. Zie ook het artikel van Adrian Martin: Vier mythes over John Cassavetes.

Rode heldin
devilmusic.org
Wel eens een Chinese zwijgende film gezien? De kans is klein, zodat alleen daarom al de vertoning van red heroine, een Chinese zwijgende film uit 1929, een uniek evenement is. Het is dubbel bijzonder, omdat het muziekgezelschap Devil Music Ensemble de film live begeleidt. Het Amerikaanse gezelschap maakt een Europese tournee met de film en doet in Nederland Amsterdam (Melkweg Cinema), Arnhem (Focus Filmtheater), Delft (filmtheater Lumen), Groningen (Vera Zienema) en Den Haag (Filmhuis Den Haag) aan. red heroine is de enige overgebleven Chinese kungfu-speelfilm uit de periode van de zwijgende cinema. De in Shanghai geproduceerde film gaat over een jong meisje, dat wordt gekidnapt door een bende, die en passant ook nog even haar oma vermoordt. Als het kind wordt bevrijd, leert een taoïstische kluizenaar haar magische kungfu-technieken, zodat ze wraak kan nemen op de moordenaars van haar oma. Na het zien van de film weet u waar Ang Lee en Zhang Yimou met crouching tiger, hidden dragon en hero de mosterd vandaan haalde. Een trailer van de film staat op YouTube.

Altijd crisis in Afrika
africainthepicture.nl
Het zag er vorig jaar door subsidieperikelen zo dreigend uit voor Africa in the Picture dat het filmfestival dreigde te verdwijnen, maar alsof er niets aan de hand was, vindt van 9 t/m 14 september gewoon weer de volgende editie plaats. Het thema Crisis, what crisis? van de twaalfde festivaleditie, die als hoofdlocatie het Ketelhuis in Amsterdam heeft, klinkt in dit verband nogal ironisch, maar de organisatoren verwijzen ermee naar de kredietcrisis. Volgens hen maken Afrikanen zich niet druk over de economische crisis, omdat het continent al decennia in crisis verkeert. Er is voor hen niets nieuws onder de zon. Hoe geweld en ellende voor vele Afrikanen de dagelijkse werkelijkheid bepalen, is te zien in bijvoorbeeld de Zuid-Afrikaanse misdaadfilm jerusalema (Ralph Zinan, 2008) en de Keniase documentaire in my genes (Lupita Nyongo, 2008), over de discriminatie van albino’s. Vaste onderdelen in het festival zijn Maghreb in the Picture (overzicht Noord-Afrikaanse cinema) en films van regisseurs met Afrikaanse wortels die buiten Afrika wonen. Ook een terugkerend onderdeel is Gay Africa, dat aandacht besteedt aan de nijpende situatie van homoseksuelen in veel Afrikaanse landen. Een selectie van het programma is te zien in Lantaren/Venster, Filmhuis Den Haag, Filmfoyer Tilburg, Lux in Nijmegen, Movie-W in Wageningen en de Verkadefabriek in Den Bosch.

Stadsscherm
caszuidas.nl/festival
Zonder beginnersgeluk vaart niemand wel, dus moet het 4 en 5 september mooi weer zijn, want dan vindt het eerste Caszuidas Urban Screen Festival plaats. Achter de naam schuilt een openluchtevenement op het naast het WTC gelegen Zuidplein in Amsterdam. Op buitenschermen, pardon urban screens, is werk te zien van nationale en internationale kunstenaars. Een greep: van Parkour zijn city jump-video’s (springen en klauteren door de stad) te zien, er worden muziekvideo’s vertoond en het Filmmuseum presenteert de zwijgende Berlijnse documentaire menschen am sonntag (1929). Ook is er een competitie van urban screen-werk. Ruim tweehonderd kunstenaars stuurden werk in, waarvan er dertig zijn geselecteerd. Aan de competitie is een prijs van vijfduizend euro verbonden. Het denken over urban screens staat nog in de kinderschoenen, maar wellicht dat het symposium ‘bewegend beeld in het publieke leven’ het denken verder helpt. Dit vindt overigens niet buiten plaats, maar op 5 september van 13.00 tot 15.00 uur in Amsterdam Bright City (Claude Debussylaan 2-8).

menschen am sonntag

Festivalsfeer snuiven
playgroundsfestival.nl
Het vorig jaar opgerichte Playgrounds Festival richt zich op vernieuwende en creatieve digitale kunst. Daarbij moet u denken aan inventieve fictiefilms, videoclips, documentaires, animatie, grafisch design en performances. De tweede editie wordt 8 en 9 oktober gehouden in 013 in Tilburg, maar onder de titel Playgrounds on tour: Foreplay kan 10 sept. alvast de sfeer worden opgesnoven in Breda (Chassé Cinema), 24 sept. in Tilburg (Filmfoyer) en 30 sept. in Eindhoven (Plaza Futura). Te zien is een internationale selectie films. Ook komt in ieder filmtheater een maker over zijn werk praten.

Geen Disney
klikamsterdam.nl
Animatie was lange tijd het filmstiefkindje, maar die tijd is voorbij. Dat is ook te zien in de festivalwereld, want er komen steeds meer animatiefestivals. Het Amsterdam Animatie Festival KLIK! is inmiddels toe aan zijn derde editie. Van 17 t/m 20 sept. kan in Kriterion, Cinema De Balie, De Uitkijk en galerie Chiellerie worden gekeken naar animatiefilms, kunnen er workshops worden gevolgd en kan er worden gediscussieerd over animatie. Het hart van het festival zijn de Open Competitie en de Studenten Competitie, die een selectie bevatten van zeshonderd ingezonden films uit ruim vijftig landen. Naast de competities zijn er thematische programma’s over de politiek geëngageerde animatiefilm en erotische animatie. Speciale aandacht is er voor Brazilië. Een verzamelprogramma bevat de beste hedendaagse animatiefilms uit dit land. Het festival exploreert met games ook het grensgebied tussen animatie en spel.

Innovatief denken
movie-w.nl
Heb je wat aan films als je innovatief wilt (leren) denken? Filmhuis Movie W in Wageningen denkt van wel. Naar aanleiding van een lezing van Frans Nauta over innovatief ondernemerschap vertoont het filmhuis drie films: ikuru (Akira Kurosawa, 1952), over een passieve bureaucraat die in het zicht van de dood tot actie komt, the shawshank redemption (Frank Darabont, 1994), waarin twee gevangenen elkaar tot betere mensen maken, en step across the border (Nicolas Humbert en Werner Penzel, 1990), een inventieve documentaire over de Britse multi-instrumentalist Fred Frith. Inderdaad: films over inventief bankieren ontbreken.

the shawshank redemption

Wonderland Japan
camerajapan.nl
Camera Japan is toe aan zijn vierde editie. Het festival, dat zich niet alleen op film richt maar op de Japanse cultuur in het algemeen, wordt van 24 t/m 27 september in Lantaren/Venster gehouden. Een selectie van het filmprogramma is onder meer te zien in Amsterdam (Melkweg Cinema en Kriterion). Onder de titel New Playgrounds wil het festival nieuwe ontwikkelingen in de Japanse cultuur onder de aandacht brengen. Op filmgebied betekent dat de vertoning van interessante recente films. Te zien is onder meer gs wonderland (Ryuïchi Honda, 2008), dat nostalgisch terugblikt op de jongerencultuur in de jaren zestig. In het animevijfluik genius party beyond (2008) tonen vijf jonge filmmakers hoe de Japanse animatie er voor staat. In het droogkomische two in tracksuits (Yoshihiro Nakamura, 2008) komen een vader en zijn volwassen zoon tijdens een bergtocht dichter tot elkaar. Ook te zien is all around us, de laatste film van Hasiguchi Ryosuke, dat een getrouwd stel over een periode van tien jaar volgt. De maker is in Nederland geen onbekende, want eerder waren van hem like grains of sand (1995) en hush! (2001) te zien. Naast zaalvertoningen wil het festival onder de naam Midnight Trash Talk de beleving van thuis filmkijken in de huiskamer op het festival creëren. Ook maken een nog onbekende Nederlandse en een Japanse regisseur samen een korte film, die door Japanse en Nederlandse leerlingen van een soundtrack wordt voorzien.

Koning van de trash
butff.nl
Ook al weer aan de tweede editie toe is het BUT festival in Breda. De afkorting staat voor B-movie, Underground en Trash. Logisch dus dat dit jaar regisseur John Waters het festival, dat van 9 t/m 13 sept. in Electron wordt gehouden, komt bezoeken. De geestige koning van de trash ("Als iemand moet braken bij een film van mij beschouw ik dat als een staande ovatie") wordt 12 sept. door Phil van Tongeren, directeur van het Amsterdamse festival Imagine, ondervraagd. Een dag later is Waters te gast in de Melkweg in Amsterdam. Komt dat zien!

John Waters

Netjes bankieren
filmbank.nl
Dat niet alle banken doortrapt zijn, bewijst de Filmbank al jaren. De instelling die experimentele en inventieve cinema promoot is toe aan de 24e Filmbanktour. Met als startpunt Cinema De Balie op 25 september gaat een nieuwe selectie korte films door het land rouleren. Deze keer staat de tournee onder het motto ‘I am here because of you and you are here because of me’ in het teken van portretfilms. Te zien is onder meer Coco Schrijbers documentaire debuutfilm in motion (1994), die een portret schetst van de Amerikaanse saxofonist David S. Ware. Ook te zien: de afstudeerfilm van Yael Assaf en videoclips van Tijmen Hauer en Martha Colburn.

Zeg het met muziek
melkweg.nl
Wie zegt dat muziek en film niet samengaan? Melkweg Cinema denkt er anders over en presenteert de tweede editie van Music for your eyes. Op het programma staan ongeveer twintig speelfilms en documentaires over muziek, van reggae tot metal en van Arctic Monkeys tot James Brown. Kortom voor ieder wat wils, tenzij u van Jan Smit houdt, want die ontbreekt.

iron maiden: flight 666

Lang leve de Limes
parkfilmhuis.nl
Nooit van de Limes gehoord? Dan wordt het hoog tijd. Het is de naam van de grens die in de Romeinse tijd dwars door Nederland liep en de barbaren van de beschaafde wereld scheidde. Althans, zo keken de Italianen, die zich toen Romeinen noemden, ertegenaan. Resten van forten en nederzettingen herinneren vooral in Zuid-Holland nog aan de grens. Reden voor Parkfilmhuis in Alphen a/d Rijn om onze geschiedeniskennis bij te spijkeren. Het filmtheater vertoont de achtdelige tv-serie verleden van nederland (gratis toegang), asterix & de vikingen (Stefan Fjeldmark, 2006) en de oude en nieuwe klassiekers spartacus (Stanley Kubrick, 1960) en gladiator (Ridley Scott, 2000).

spartacus

Upload Cinema
uploadcinema.net
De volgende editie van Upload Cinema heeft als thema ‘The Best of Season One’ en vindt plaats op maandag 7 september. Liefhebbers en makers van webfilms komen sinds enige tijd een keer per maand samen in het Amsterdamse filmtheater de Uitkijk om samen naar het beste en het gekste van het web te kijken. Dat het web onze manier van naar film kijken drastisch heeft veranderd en verrijkt is zo langzamerhand geen verrassing meer. Het hele proces van films en bewegende beelden maken, mixen, samplen, citeren, uploaden, becommentariëren, aanraden, erop reageren en ze verspreiden is revolutionair veranderd. Upload Cinema combineert het beste van twee werelden, door het nieuwe filmmaken naar buiten te brengen. Die andere wijde wereld in. Weg van het kleine computerscherm, en het isolement van huis of kantoor. Naar wat nog steeds de beste plek is om samen film te ervaren: de bioscoop!