Filmfocus – 28 december 2015

Ogen en oren tekort
eyefilm.nl
Eye Film Instituut (voorheen Filmmuseum) grasduint het hele jaar in de rijke eigen collectie, maar één keer in de twee jaar pakt het groots uit in de Film Biënnale. Het draait daarin om de relatie tussen film en andere kunstdisciplines, vooral beeldende kunst, muziek, theater en literatuur. Dit jaar presenteert de Biënnale, die van 7 t/m 11 april wordt gehouden, onder meer een selectie uit de filmcollectie van het New Yorkse Museum of Modern Art (MOMA). Inderdaad: Andy Warhol zit er ook in. Maar er is meer. Het evenement opent in het Muziekgebouw aan ’t IJ met de vertoning van Dziga Vertovs de man met de camera (1929). Bepaald geen onbekend meesterwerk, maar wel live begeleid door de Michael Nyman Band. Bijzonder is ook het tot een multimedia-voorstelling bewerkte scenario bankroet jazz live!, dat de Vlaamse schrijver/dichter Paul van Ostaijen in 1921 schreef. De voorstelling, die in het BIMhuis is te zien, wekt de dadaïstische collagestijl van de jaren twintig tot leven. Film en dichtkunst komen in de OBA samen in 35mmPOEM: dichters dragen speciaal voor de gelegenheid geschreven werk voor bij de vertoning van zwijgende films. Een retrospectief is er van het werk van Sessue Hayakawa, de Japanse acteur die voordat hij optrad in David Leans the bridge on the river kwai als exotische romantische held in tientallen Hollywoodfilms speelde. Ook zijn de Hongaarse films te zien van Michael Curtiz, die na zijn emigratie naar Amerika de klassieker casablanca maakte. De relatie met beeldende kunst komt in Cultuurpark Westergasfabriek aan bod in Film3, dat werk bevat van Renzo Martens en Guido van der Werve. Dat film en theater een band hebben, kan worden vastgesteld in het Compagnietheater bij de voorstelling His birthright. Theatermaker Michel Sluysmans baseerde zich op de zwijgende film his birthright uit 1918 met Hayakawa. Op het programma staat ook the man beneath (1919) — ook met Hayakawa — waarbij het Nationaal Symfonisch Kamerorkest een nieuwe score speelt van Martin Ruitenberg. Tenslotte vertoont de Oostenrijkse filmmaker Gustav Deutsch zijn nieuwste bijdrage aan zijn found footage project FILM IST, kan worden gekeken naar de geweldige documentaire inferno, een reconstructie van Henri-Georges Clouzots mislukte filmproductie l’enfer met Romy Schneider, en worden recent gerestaureerde filmvondsten vertoond.

Twee keer liefdevol
filmhuisdenhaag.nl
De liefdevolle, humoristische en cinefiele terugblik les plages d’agnès van Agnès Varda vorig jaar deed verlangen naar een retrospectief van haar werk. Filmhuis Den Haag komt er van 8 april t/m 5 mei aan tegemoet met een groot retrospectief van haar werk en van haar grote liefde Jacques Demy. De in België geboren Agnès Varda (1928) en de Fransman Jacques Demy (1931-1990) begonnen hun filmloopbaan in de Nouvelle Vague, de jongensclub waarin Varda de enige vrouw was. Beiden braken door in het begin van de jaren zestig: Demy met lola (1960) en Varda met cleo from 5 to 7 (1961). In artistieke smaak en stijl liepen beiden ver uiteen. Varda stond in de jaren zestig en zeventig in de turbulente sociale realiteit. Ze speelde een rol in de feministische beweging en maakte in Amerika een filmisch pamflet over de Black Panthers, de radicale beweging voor zwarte burgerrechten. Demy was alles behalve radicaal en maakte reflectieve films over geluk en vooral het mislopen ervan. Het leverde onder meer de ontroerende gezongen klassiekers les parapluies de cherbourg (1964) en les demoiselles de rochefort (1967) op. Van Demy zijn verder te zien in het programma: la baie des anges (1963), peau d’âne (1970), l’evenement le plus important depuis que l’homme a marché sur la lune (1973), en une chambre en ville (1982). Na Demy’s overlijden op 59-jarige leeftijd aan aids maakte Varda de speelfilm jacquot de nantes (1991) over Demy’s jeugd. Ook haar documentaires les demoiselles ont eu 25 ans (1992) en l’univers de jacques demy (1995) gingen over Demy en zijn werk. Daarna leek Varda uit de filmwereld verdwenen, maar tien jaar geleden keerde ze sterk terug met de documentaire les glaneurs et la glaneuse, over scharrelaars die leven van de left overs in de weggooimaatschappij. Daarna heeft ze niet meer stilgezeten, met als hoogtepunt vorig jaar les plages d’agnès. Het retrospectief beperkt zich niet tot Varda’s bekende films, maar toont ook haar korte films, waarvan ze de eerste in 1957 maakte. Ook van Demy zijn vier korte films te zien, de eerste uit 1955. Naast films presenteert Filmhuis Den Haag de expositie Varda & Demy in beeld, die stills en publiciteitsfoto’s, tijdschriftcovers, filmreclames en affiches bevat. Een selectie van het programma is te zien in Chassé, Eye Film Instituut, Filmtheater Arnhem, ’t Hoogt, Images, Lantaren/Venster, Lumière, Lux, Plaza Futura en de Verkadefabriek.

cleo from 5 to 7

Buñuel, religie en fado
filmhuis-lumen.nl
Filmhuis Lumen in Delft organiseert voor de zevende keer het Spaanse en Portugese filmfestival Festibérico. Met dertig speelfilms, korte films, animatie en documentaires geeft het festival, dat van 15 t/m 25 april plaatsvindt, inzicht in de filmstand van zaken op het Iberisch schiereiland. Wie daarover ook iets wil horen, moet 20 april de presentatie van het Instituto Cervantes over de huidige Spaanse cinema bezoeken. Erna kan worden gekeken naar el cant des ocells (Albert Serra, 2008), waarin de bijbelse drie koningen op zoek naar de pasgeboren Jezus verdwalen. Aan religieuze twijfel ontbreekt het ook niet in camino (Javier Fesser), dat vorig jaar vijf Goya’s won, waaronder die voor beste film. De film voert in een conservatief katholiek milieu een terminaal ziek meisje op. Heeft het kind iets aan religieuze dogma’s in het zicht van de dood? Liefhebbers van fado moeten de biopic amália (Carlos Coelha da Silva, 2008), over het leven van de fadozangeres, niet laten lopen. Interessante documentaires zijn: pare, escute, olhe (Jorge Pelicano, 2009), over de opheffing van een spoorlijn in het onherbergzame Noord-Portugal — uitgeroepen tot beste Portugese documentaire van het jaar — en el último guión, buñuel en la memoria (Javier Espada), waarin scenarist Jean Claude Carrière en Juan Luis Buñuel, de zoon van de filmmaker, plekken bezoeken die een grote rol speelden in het leven van Luis Buñuel.

camino

Magisch Imagine
imaginefilmfestival.nl
Het Amsterdam Fantastic Film Festival Imagine is toe aan zijn zesentwintigste editie. Het vindt dit jaar in Kriterion plaats. Het lijkt erop dat de organisatoren af willen van het beeld dat het festival een simpel genrefestival is, want ze benadrukken in een persbericht dat de aanduidingen fantasy, horror, thriller, scifi en anime vaak meer verhullen dan verhelderen. "Sommige films vragen om meer dan één etiket, terwijl op andere juist niets blijft plakken." We zullen er rekening mee houden. Het festival vertoont dit jaar ruim vijftig lange en vijfentwintig korte films. En er zijn twee themaprogramma’s: Eastern promises en Retro-magie. Het eerste bevat een selectie Oost-Europese genrefilms. Te zien zijn onder meer mermaid (Anna Melikyan, Rusland, 2007) en the seventh circle (Arpad Sopsits, Hongarije, 2009). Het onderdeel Retro-magie — de term is afkomstig van de festivalorganisatoren — bevat films die teruggrijpen op filmstijlen uit de voorbije decennia, zoals de blaxploitation spoof black dynamite. (Scott Sanders). Naast deze programma’s zijn er de traditionele Night of Terror, het kinderfestival, de masterclass (Het luisterend oog van filmcomponist Simon Boswell) en het symposium Eastern promises over de Oost-Europese cinema, met als deelnemers onder meer Arpad Sopsits.

Ander Israël
filmisreal.com
Filmisreal begon drie jaar geleden als een festival over de Israëlische cinema. Dat was mooi op tijd want de Israëlische cinema levert de laatste jaren een stroom spraakmakende films op, zoals waltz with bashir en lebanon. Op de derde editie van het festival, dat van 21 t/m 25 april in het Ketelhuis wordt gehouden, is onder meer de voorpremière van ajami (Scandar Copti, Yaron Shani, 2009) te zien. De Israëlische inzending voor de Oscars gaat over de kluwen van geweld, racisme en misdaad in de wijk Ajami in Jaffa. Ook te zien: de door de Palestijnse journalist Sayed Kashu geschreven en door de Israëlische tv uitgezonden sitcom arab labor over de dagelijkse problemen van Palestijnse Israëliërs. Het is Kashu, die op het festival aanwezig is, niet in dank afgenomen: sommige Palestijnen zien hem als een collaborateur, rechtse Israëliërs als een Palestijnse nitwit. Over Kashu’s netelige positie gaat de documentaire sayed kashu — forever scared, waarvan de maker zeven jaar Kashu volgde. Verder zijn onder de titel The other Israël films te zien die het leven van Palestijnse Israëliërs nu eens niet primair in de context van het eeuwige conflict zetten. Tenslotte is er net als in de voorgaande edities een competitie van Israëlische studentenfilms.

Lente in Polen
melkweg.nl
Hoe staat de Poolse cinema ervoor? Het festivalletje Poolse Filmlente tilt met vier films tussen 15 en 19 april in Melkweg Cinema een tip van de sluier op. Te zien zijn: tatarak van veteraan Andrzej Wajda, over een vrouw die zich afvraagt of ze de goede keuzen in het leven heeft gemaakt, the lesser of two evils (Janusz Morgenstern, 2009), over een jonge schrijver tussen politieke vuren in 1980, mall girls (Katazyna Roslaniek, die de film ook inleidt), over middelbare schoolmeiden die aan betaalde seks doen, en snow white and russian red (Xawery Zulawski, 2009), over een groepje excentriekelingen. De films zijn ook te zien in Chassé Cinema, Lantaren/Venster en de Verkadefabriek.

tatarak

The bitch is back!
melkweg.nl
Onder de titel The bitch is back zet Melkweg Cinema de actrice Pam Grier met vier films van 8 t/m 12 april in het zonnetje. De reden is de blaxploitation spoof black dynamite op het festival Imagine. In die film is Grier, die groot werd in het blaxploitationgenre, niet te zien, maar hij roept wel ’the queen of blaxploitation’ in herinnering. Te zien met haar zijn: coffy (Jack Hill, 1973), sheba baby (William Girdler, 1975), foxy brown (Jack Hill, 1974) en Tarantino’s hommage jackie brown (1997).

Lachen met filosofen
filmhuiscavia.nl
Filmhuis Cavia vertoont geïnspireerd door De maand van de Filosofie onder het motto Lachen met filosofen van 1 t/m 23 april films over filosofen en/of filosofische theorieën. Het programma opent met nietzsche, the movie, een door een Gronings collectief gemaakte dertig minuten durende 8mm biopic over de filosoof, met zanger Meindert Talma als Übermensch. Serieuzer is de documentaire the pervert’s guide to cinema (Sophie Fiennes, 2006), waarin de Sloveense filosoof Slavoj Zizek de verborgen lagen in onder meer the matrix, psycho en mulholland drive blootlegt. Ook te zien: David Cronenbergs videodrome (1983). Weinig te lachen valt er bij de bijna drie uur durende documentaire manufacturing consent (Achbar en Wintonick, 1992). Daarin stelt de Amerikaanse linkse denker Noam Chomsky dat onder het kapitalisme de media per definitie aan de leiband lopen van de heersende macht. Wie het luchtiger wil houden, kan terecht bij Woody Allens the purple rose of cairo (1985), die geestig aan de haal gaat met de grens tussen fictie en realiteit.

mulholland drive

Upload Cinema
uploadcinema.net
Op 5 april draait het bij Upload Cinema onder het motto The Art of The Webcam om de manier waarop mensen zichzelf bloot geven voor de webcam. Privacy is geen issue. Upload Cinema presenteert een compilatie van de meest briljante en hilarische oplossingen om onze planeet te redden. Deze editie is in samenwerking met het International Film Festival Breda. Gastcurator is artistiek directeur Marijke de Bie. Schrijf je in op uploadcinema.net en kom kijken in De Uitkijk Amsterdam, Cinerama Rotterdam of Filmhuis Den Haag.