Evenementen (Focus) – 7 juni 2012
Once Upon a Time in Anatolia
Filmisch Turkije
De Turkse cinema is al jaren zichtbaar op internationale festivals. De grote man is Nuri Bilge Ceylan, van wie Once Upon a Time in Anatolia op dit moment in de filmtheaters draait. Maar er zijn meer interessante makers. Eigenlijk is het hoog tijd voor een uitvoerig panorama, maar dat lijkt nog niet in zicht. Welke filmtheater neemt het voortouw? Ondertussen besteden filmtheaters wel op kleine schaal aandacht aan de Turkse film. Filmtheater Provadja doet dat van 25 t/m 30 mei in een Turkse Week met vijf recente films. Daarvan zijn er strikt genomen drie echt Turks: Once Upon a Time in Anatolia, Men on the Bridge en Honey. In Once Upon a Time in Anatolia vormt een moord de aanleiding voor een afdaling in de menselijke geest. In de documentaire fictie Men on the Bridge portretteert regisseuse Asli Özge in Istanbul in de buurt van de brug over de Bosporus vier mensen. En in Honey van Semi Kaplanoglu moet een jochie in het reine komen met het verlies van zijn vader. De film die de Gouden Beer in Berlijn won, is het slotdeel van een magnifieke, inmiddels op dvd-verkrijgbare trilogie. Naast deze film vertoont Provadja twee films over de ervaringen van Turken buiten Turkije. Almanya — Wilkommen in Deutschland (Yasemin Samdereli) gaat over drie generaties in een Turkse immigrantenfamilie in Duitsland. De komedie Evet, I Do! (Sinan Akkus) gaat vrolijk aan de haal met multiculturele liefdesperikelen in Duitsland. Nu dat grote Turkse retrospectief nog.
Kritische Iraakse filmmakers
Het documentairefestival over culturele diversiteit Beeld voor Beeld, dat ook wel het festival voor visuele antropologie heet, beleeft van 30 mei t/m 3 juni in het Tropentheater zijn 23e editie. Zoals altijd richt het festival de blik op (sub)culturen buiten en binnen de Nederlandse grens. Dit jaar is het hoofdthema Na de oorlog. Wat gebeurt er met mensen als de wapens worden opgeborgen? Wat zijn de naweeën? Herneemt het leven zijn normale gang of is het voorgoed veranderd? Speciale aandacht is er voor documentaires uit Irak. Te zien is een selectie films van het Independent Film and Television College in Bagdad. Deze onafhankelijke filmschool is opgericht in 2004 om een stem te geven aan een nieuwe generatie kritische filmmakers. De directeur en oprichter van de school Kasim Abid, die ook directeur is van het mensenrechtenfilmfestival in Bagdad, is op het festival aanwezig om over de positie van documentairemakers in Irak te praten. Daarnaast is er aandacht voor Nederlandse films. Sara Blom portretteert in Occupy Amsterdam de Occupy-groep die vanaf het najaar vorig jaar maandenlang op het Beursplein in Amsterdam bivakkeerde. In Ik Gebaar, Ik Leef onderzoeken Anja Hiddinga en Jascha Blume de relatie tussen de horende en niet-horende wereld. En in The Night Holds Me Back schetst Catrien Ariëns een beeld van de Curaçaose muzieksoort Tambú.
The Night Holds Me Back
Gevaar: film is opium
De associatie van films met drugs bestaat al vanaf de begintijd van de cinema. Films voeren ‘gebruikers’ net als drugs naar een andere werkelijkheid. Genoeg reden in het verleden voor wereldverbeteraars om zich tegen (speel)films te keren, want die zouden de kijker maar verdoven en laten dromen van een mooier leven, zodat hij niet de straat op ging om de revolutie te preken. Film was volgens hen net als religie opium van het volk. Naast de associatie van film met drugs zijn er films over drugs, zoals Fear and Loathing in Las Vegas en The Rum Diary. We kunnen bijna spreken van een subgenre. Melkweg Cinema vertoont twee documentaires over drugs en een aantal bekende drugsfilms. Voor het eerste is een helder hoofd nodig, de andere films kunnen ook in hogere sferen worden bekeken. De documentaire The Substance — Albert Hofmann’s LSD toont de ontwikkeling van het magische pilletje, vanaf de ontdekking van de hallucinerende stof in 1943 door de Zwitser Alfred Hofmann tot het Amerikaanse verbod een paar decennia later. Naast Hofmann, die tijdens de opnamen honderd jaar was en inmiddels is overleden, komen wetenschappers en drugsgoeroe Timothy Lear aan het woord. Van een andere orde is Magic Trip (Alison Ellwood, Alex Gibney), dat een portret schetst van de legendarische in drank en drugs gedrenkte roadtrip, die Ken Kesey, de schrijver van One Flew over the Cuckoo’s Nest, met een groepje hippies in 1964 door Amerika maakte. De documentaire die ze zouden maken kwam er nooit, maar het materiaal dat ze draaiden, vormt de basis van Magic Trip. Naast deze documentaires zijn zes drugsfilms te zien, waaronder uiteraard het oermodel Easy Rider (Dennis Hopper, 1969). Ook presenteert filmverzamelaar en -schrijver Jack Stevenson een historisch programma over de verbeelding van drugs in de Amerikaanse cinema.
Magic Trip
Misdadiger God
De wanhopige uitroep dat als God bestond hij deze of gene gruwelijkheid nooit had laten passeren, is nu een cliché, maar was voor veel gelovige gevangenen in Auschwitz een zware religieuze gewetenskwestie. Is God schuldig aan het leed in de wereld? Elie Wiesel was er als vijftienjarige jongen bij toen drie rabbijnen in Auschwitz een proces aanspanden tegen God. Ze verweten hem dat hij niet ingreep bij de massamoord. De Engelse scenarist Frank Cottrell Boyce werkte een paar jaar geleden dit gegeven uit in de anderhalf uur durende BBC-film God on Trial (2008) Daarin zit God in een barak in Auschwitz in de beklaagdenbank. Er ontspint zich een lang, op het scherp van de snede gevoerd dispuut tussen aanklagers en verdedigers, tussen atheïsten, agnosten, cynici en vromen. Debatcentrum De Nieuwe Liefde in Amsterdam vertoont de film op 4 mei aansluitend op de herdenking op de Dam. Bettine Siertsema, die gepromoveerd is op een onderzoek naar Nederlandse egodocumenten uit naziconcentratiekampen, leidt de film in.
God on Trial
Respect voor de soundtrack
Wat zou een film zonder soundtrack zijn? Inderdaad: oorverdovend stil. Toch krijgt de soundtrack maar zelden de aandacht die het verdient. Dat moet veranderen, vinden de organisatoren van de tweede editie van het Sound Track Festival, dat van 13 mei t/m 1 juni in LantarenVenster wordt gehouden. Het festival opent met de documentaire Sample Not for Sale van Mike Redman. De film pluist de samplingtraditie in hiphop, funk en jazz uit. Ook toont hij hoe er altijd muzikale bruggen werden geslagen tussen stromingen en generaties. En hij bevat exclusieve interviews met onder anderen George Clinton, Public Enemy, Bootsy Collins en Amon Tobin. Het festival besluit met de Final Bounce Night, waarin onder meer onder leiding van Beat M Up een soundtrack/sample battle wordt gehouden. Daarin performen teams van twee of drie personen live een soundtrack. Inschrijven kan op watchthatsound.nl. De avond wordt besloten met een concert van Gery Mendes.
watchthatsound.nl | lantarenvenster.nl
Mike Redman
Geen bezige bijen
De tijd dat bijen zonder morren voor korven vol honing zorgden is voorbij. De problemen begonnen vijf jaar geleden met de animatie/live action film Bee Movie. Daarin eisten de bijen hun winstaandeel op in het verzamelen van honing. Het was toch van de zotte dat zij het werk deden, maar de mens er met de honingpot vandoor ging? Uit ontevredenheid gooien steeds meer bijen het bijltje er bij neer en plegen ze collectief zelfmoord. Of is er een andere reden dat zoveel bijenvolken uitsterven? Wie het wil weten, kan terecht in filmhuis Cavia, dat onder de nogal ruim uitgevallen titel Beecare Festival twee documentaires over bijen vertoont. In Queen of the Suns: What Are the Bees Telling Us maakt Taggart Siegel, die we kennen van het fraaie boerenportret The Dirt on Farmer John, een rondgang langs bekende milieu- en voedselactivisten, wetenschappers en bijenhouders om het mysterie van de verdwijnende bijenkolonies te doorgronden. De film is te zien op 24 en 25 mei. Het met animatie en fragmenten uit oude educatieve filmpjes doorsneden The Vanishing of the Bees (George Langworthy, Maryam Henein) portretteert twee imkers in hun acties tegen de ondergang van de bij. Te zien op 31 mei en 1 juni. Zelf honing meenemen.
Queen of the Suns: What Are the Bees Telling Us
Noors wordt Deens
Filmhuis Den Haag had een mooi Noors filmprogramma in voorbereiding, maar het sneuvelde op de valreep door problemen in de samenwerking met het Norwegian International Film Festival in Haugesund. Jammer, maar er zijn meer Scandinavische landen. Wat te denken van Denemarken? Dat land staat al jaren in de frontlinie van de internationale artcinema. Dus meer dan een goede vervanger voor Noorwegen. Filmhuis Den Haag presenteert van 10 t/m 20 mei acht Deense films, die laten zien dat Lars von Trier, Susanne Bier, Thomas Vinterberg en andere prijswinnende Deense filmmakers in een lange rijke filmtraditie staan. Van genoemde makers is geen werk te zien, met als uitzondering Von Triers hypnotiserende Europa (1991), dat geïnspireerd is op Koude Oorlogsklassiekers als The Third Man. De andere films zijn: The Good Life (Eva Mulvad, 2010), Into Eternity (Michael Madsen, 2009), Valhalla Rising (Nicolas Winding Refn, 2010), de eetklassieker Babette’s Feast (Gabriel Axel, 1987), de documentaire klassieker over Parijs-Roubaix A Sunday in Hell (Jorgen Leth, 1977), Hunger (Henning Carlsen, 1966) en Waltzing Regitze (Kaspar Rostrup, 1989).
Valhalla Rising