Actie! Op de set van Free Man Grown

V.l.n.r. geluidsmens Mark Wessner, Yoràn Vroom (achter de vleugel tussen twee leden van zijn Group of Friends), cinematograaf Victor Horstink en regisseur John Appel. Foto: Bob Bronshoff

Hamerstraat 2/4, 1021 JV Amsterdam, 5 april 2024, 15.26 uur

Het regent pijpenstelen als we de juiste ingang zoeken van de Rewind Music Studio in Amsterdam-Noord. De muziek wijst de weg; achter een blauwe deur staan drie muzikanten te spelen. Iets verderop overlegt regisseur John Appel met DoP Victor Horstink. Dan ziet Appel iets en wijst hij richting de zwarte vleugel, waar jazzdrummer en componist Yoràn Vroom – hoofdpersoon van zijn nieuwe documentaire – zijn arrangementen staat uit te leggen. Horstink en geluidsmens Mark Wessner hebben aan een half woord genoeg en draaien direct om de vleugel heen.

Appel maakte onder meer de documentaires Johnny Meijer (1993), over de Amsterdamse accordeonist, en The Player (2009), over zijn vaders verslaving aan een leven als gokker (bekroond met de IDFA Award for Best Dutch Documentary). Maar het bekendst is hij door André Hazes – Zij gelooft in mij (1999), die werd bekroond met de IDFA Award for Best Feature Length Documentary en vervolgens uitgroeide tot de grootste documentairehit in de Nederlandse bioscoop van de afgelopen zestig jaar.

Vorig jaar werd Appel benaderd om een documentaire over de geschiedenis van Surinaamse jazz te maken. Zijn antwoord was dat hij niet in het verleden wilde duiken, maar een hedendaagse artiest wilde vinden. Tijdens zijn research stuitte hij op Yoràn Vroom. “Ik werd geraakt door zijn virtuositeit, zijn eigenzinnigheid en zijn engagement”, vertelt Appel. “Yoràn is niet alleen een van de meest virtuoze drummers van nu, maar ook een bijzondere componist. Mijn fascinatie is het om in beeld te kunnen vangen hoe zo’n geniaal brein werkt. Kort gezegd: hoe ontstaat muziek?”

Vroom studeerde drums bij de Surinaams-Nederlandse drummeester Eddy Veldman en West-Afrikaanse percussie bij Ponda O’ Bryan. In 2013 studeerde hij af aan het Conservatorium van Amsterdam. Sindsdien is hij actief in de Nederlandse en Europese jazzscene en werkte hij al met inter­nationaal vermaarde musici zoals Frank McComb, Ed Motta, Cory Henry en Kinga Głyk. Vroom heeft alle muziek in zijn hoofd en ter plekke legt hij de andere muzikanten uit hoe het moet klinken. Ondertussen wordt allerlei opnameapparatuur uit de geluidsstudio klaargezet en overlegt Horstink met Appel waar zijn camera moet staan.

“Deze documentaire is niet vergelijkbaar met mijn eerdere films over Johnny Meijer en André Hazes. Daar focuste ik me vooral op het persoonlijke drama dat achter hun muziek schuilging. Yoràn komt uit een heel andere hoek; hij is veel meer sophisticated en serieus. De stijl van deze film wordt dan ook anders dan de Direct Cinema-aanpak bij Meijer en Hazes. Meer gestileerd en abstracter. Daarom heb ik voor Victor als cameraman gekozen: ik wilde een andere stijl uitproberen.”

Horstink geeft Appel een tablet, zodat hij kan meekijken. “Oh ja,” zegt Appel, “nu zie ik wat jij ziet. Dat ben ik niet gewend, ik kom uit de 16mm-wereld.”

Er komt nog een muzikant binnen, die enthousiast wordt begroet door de andere leden van de Group of Friends. “Je kunt direct meespelen als je wilt”, zegt Vroom. De muzikant zoekt een plekje. Even later draait de camera. Appel kijkt tevreden toe. “Goed hè!? Bij het grote publiek is Yoràn nog niet zo bekend. Ik hoop dat hij door deze documentaire een bredere kring muziekliefhebbers kan aanspreken.”


Free Man Grown Nederland, 2024 | Scenario en regie John Appel | Producent Zeppers Film | In coproductie met NTR | Camera Victor Horstink | Geluid Mark Wessner | Montage Mario Steen­bergen | Kleur, 60 minuten | Omroep NTR | Te zien in 2025