Yuni

Het heeft even geduurd voordat Yuni de Nederlandse doeken bereikte. De derde film van de Indonesische regisseur Kamila Andini stamt uit 2021 en maakte al een succestour langs (Aziatische) filmfestivals. Met een uitgesproken esthetiek en actuele thematiek is Yuni een belangrijke exponent van de moderne Indonesische cinema.

Yuni, gespeeld door Arawinda Kirana, is een zestienjarig meisje dat haar school serieus neemt en door haar progressieve mentor gestimuleerd wordt een academische carrière na te streven. Maar de film begint wanneer op de school een reeks streng-islamitische maatregelen worden ingevoerd, die losbandigheid van leerlingen moet voorkomen: meisjes moeten een maagdelijkheidstest ondergaan en activiteiten als muziek maken worden aan banden gelegd.

Ondertussen krijgt Yuni met een andere realiteit te maken: nu ze bijna volwassen is, komen er huwelijksaanzoeken binnen, waar ze geen boodschap aan heeft, omdat ze haar zinnen heeft gezet op de docent Indonesische literatuur, Mr. Damar.

De gebeurtenissen in de film volgen elkaar op onnadrukkelijke, organische wijze op, zonder opgelegd drama of effectbejag. Het maakt wat je ziet geloofwaardig, indringend en intiem. Conversaties en gegiechel in de klas, lome gesprekken in het gras, korte ontmoetingen met klasgenoot Yoga, die Yuni adoreert, in de internetwinkel waar hij werkt: de alledaagse setting en de tijd en ruimte die worden genomen om de gebeurtenissen hun loop te laten nemen en de personages zich te laten ontwikkelen, verhogen de betrokkenheid die je als kijker hebt.

Je leert vanzelfsprekend over de conservatieve normen waarmee moderne meisjes te maken krijgen: het belang van kuisheid, uithuwelijking, de schande van gescheiden zijn of ongehuwd zwanger. Behalve in de terloopse conversaties wordt ook in de vormgeving gerefereerd aan die thema’s: paars – Yuni’s favoriete kleur – is alom aanwezig en heeft in Indonesië een diepe betekenis als de kleur van weduwen. Het onderscheidt Yuni ook van haar leeftijdgenoten, die vooral in wit en grijs gekleed gaan.

De film beweegt zich langzaam richting een onvermijdelijk einde – de druk die van alle kanten op de jonge Yuni wordt uitgeoefend, dwingt haar tot het nemen van een besluit.

Behalve de fraaie cinematografie, ingetogen acteerwerk, intelligente dialogen en een effectieve soundtrack, leunt de film op het werk van de overleden dichter Sapardi Djoko Damono, aan wie Yuni ook is opgedragen. Zijn ‘Regen in juni’, dat rijkelijk wordt geciteerd en geïnterpreteerd, is net als Yuni een werk van verborgen verlangens.