Vincent doit mourir

Vincent dacht dat het een gewone werkdag zou worden, tot een collega plotseling met een laptop op hem in begint te meppen in dit formidabele debuut.

Is het een vliegtuig?! Een toekomstvisie?! Een allegorie?! Stéphan Castangs formidabele debuut is een hobbesiaanse nachtmerrie die begint als een ongemakkelijke, ietwat duistere komedie, maar al snel verandert in een verontrustende en beangstigende overlevingstocht.

Goed, nu weet je als lezer nóg niet veel, maar dat is ook om niet te veel weg te geven van de bijzondere ervaring die Vincent doit mourir biedt. Er zijn nu eenmaal films waarbij het uitmaakt of je er van tevoren iets over hebt gelezen. Dit is er zo een.

Dus bedenk even of je verder wilt lezen.

De ellende begint op kantoor. Vincent is net gearriveerd na zijn gebruikelijke fietstocht door de stad en neemt plaats voor de ochtendvergadering. Een flauwe, foute grap richting de nieuwe stagiair slikt hij meteen in als niemand in de kamer erom kan lachen. Maar was die grap genoeg voor de reactie van de stagiair, die Vincent vol met een laptop in het gezicht begint te meppen?

De volgende dag krijgt hij te maken met een aanval van een andere collega. Hier heeft de film nog de vorm van een komedie, vooral in hoe de HR-afdeling omgaat met de aanvallen. Maar die toon verandert zodra Vincent doorheeft dat er iets groters en gevaarlijkers aan de hand is. Hij verschanst zich op het platteland in het buitenhuis van z’n vader, want elk contact met andere mensen kan op een fataal gevecht uitlopen. Ook wordt duidelijk dat hij niet de enige is die dit overkomt.

Vincent doit mourir kan leunen op een sterke hoofdrol van Karim Leklou als Vincent Borel. Hij etaleert de juiste vriendelijkheid en verbazing over de bizarre situatie en geeft pas ruimte aan agressie als het echt niet anders kan. Castang weet de film tussen de brute aanvallen door ook nog iets van een verwrongen romance mee te geven zonder dat die uit de toon valt: bij een lokale hamburgerkoning komt Vincent in contact met Margaux, een bohemièn gevangen in een fastfoodbaan, die hem aanvankelijk niet eens aanvalt.

Als dit gegeven in een grote stad gesitueerd zou worden, zou dat complexe problemen opleveren voor scenario en budget, zeker voor een debuutfilm. De film speelt zich dus grotendeels af op kleine, of anders makkelijk af te schermen locaties. Toch maakt Vincent doit mourir overtuigend duidelijk dat het hele land getroffen wordt door wat hier aan de hand is.

Wat dat precies is, wordt nooit verteld. Maar het is makkelijk in te zien dat dit een donkerkomische verbeelding is van een laatkapitalistisch doemscenario, het hobbesiaanse iedereen-tegen-iedereen, de uiterste consequentie van individualisme en polarisatie. Zoek hier dus niet naar een verhaal met een ontknoping, maar zie Vincent doit mourir als een allegorie. Het is een schitterende overdrijving van tendensen die in wezen al lang in ons economisch systeem verstopt zitten.