Utama

Deze winnaar van de Grote Juryprijs van Sundance toont het kurkdroge hoogland van Bolivia als een plek waar het hele leven samenkomt. In wonderschone beelden rekt niet alleen het landschap zich eindeloos uit, ook een echtpaar gaat hier tot het uiterste.

Het echtpaar Vittorio en Sissi leeft omringd door een stoffig landschap van steen. Er gebeurt bijna niets, en toch gebeurt hier alles wat in een mensenleven voorbij kan komen.

Een afgelegen huis met een paar lama’s was altijd alles wat ze nodig hadden. Maar nu is het puur overleven geworden: het bejaarde stel heeft nog maar twee emmers water om de dagen mee door te komen. De sneeuw is al gesmolten en het regent al heel lang niet in het Boliviaanse hoogland, dat voornamelijk wordt bevolkt door oorspronkelijke bewoners.

Vittorio heeft de looks van Henry Fonda en ook de woestijnvlakte doet denken aan een western. Maar daar houdt de overeenkomst op want Utama (‘ons thuis’) is vooral een voor iedereen herkenbaar psychologisch drama over ouder worden, generatieconflicten en de wens om tot het einde toe autonomie te houden over je leven. Vittorio krijgt steeds vaker hoestbuien en voelt dat zijn einde nadert. Hij is als de condor die naar de bergtop vliegt zodra die zich nutteloos gaat voelen, vertelt Vittorio aan zijn kleinzoon. Daar duikt de condor naar beneden, zijn vleugels langs zijn lijf, om op de rotsen neer te storten.

Aan het lijf van de eigenwijze Vittorio dus geen medische polonaise. Hij wil op zijn stek blijven tot het leven vanzelf ophoudt. Terwijl veel dorpsbewoners vanwege de droogte een vertrek naar de stad overwegen (de regering weigert waterputten te slaan), blijft Vittorio zwijgzaam zitten waar hij zit.

De onverwachte komst van kleinzoon Clever zet de verhoudingen op scherp. Zijn vader is ooit met ruzie vertrokken en ook het weerzien met Clever verloopt behoorlijk ongezellig. Hij wil dat zijn grootouders naar La Paz komen, maar het echtpaar (gespeeld door twee lokale dorpsbewoners) houdt koppig vast aan hun levenswijze. Ondertussen blijft ook het landschap van het hoogland onveranderlijk in zijn krakende droogte, versterkt door de klimaatverandering die ook deze regio heeft bereikt.

Debuterend regisseur Alejandro Loayza Grisi is wars van elke etnografische romantisering, ondersteund door de unheimische, ontregelende klanken van het Orquesta Experimental de Instrumentos Nativos, die aan de panfluit een geheel nieuwe dimensie weten te geven. Loayza Grisi heeft een verleden als fotograaf en dat is in elk shot te zien. In wonderschone beelden gaat niet alleen het echtpaar tot het uiterste, ook het landschap en de tijd rekken zich eindeloos uit, zodat het hele leven erin past.