Tomorrow

Ben je als consument verantwoordelijk voor misstanden aan de andere kant van de wereld? Drie documentaires onderzoeken het nieuwe eten, en Tomorrow draagt daarbij oplossingen aan voor de dreigende voedseltekorten.

Door Mariska Graveland

Als je met je boodschappenkarretje door de winkel rijdt, ben je niet alleen in je basisbehoeftes aan het voorzien, maar navigeer je ook kriskras langs de wereldproblemen: in het schap met chocolade wordt je geconfronteerd met slavernij, bij de vruchtensappen doemt de obesitasepidemie onder kinderen op, bij de ontbijtgranen besef je dat de biodiversiteit aan het afnemen is. De keuze is tegenwoordig aan de consument.
Klaus Werner-Lobo, auteur van het Zwartboek wereldmerken, draagt een oplossing aan: de consument moet zich verenigen en organisaties oprichten. Zodat je er niet alleen voor komt te staan als je aangewakkerde kooplust weer eens de kop opsteekt. Ook hier word je geacht actie te ondernemen. Maar hoe moeilijk het is om het juiste te doen, blijkt wel weer uit de aftiteling van Tomorrow, een Franse documentaire die allerlei (westerse) oplossingen aandraagt voor de grote wereldproblemen. Helemaal onder aan de aftiteling staat dat de filmproducent 4622 bomen heeft geplant als onderdeel van het Kuapa Kokoo-project in Ghana, dezelfde fair trade co-operatie waar het team van Tony’s Chocolonely eerder wantoestanden aantrof. De filmproducent dacht dat hij iets goeds deed maar je kan een fair trade-keurmerk niet altijd vertrouwen, zo blijkt.
Dat doet verder niets af aan de oprechte poging van Tomorrow om goede ideeën te inventariseren die naderende rampen moeten keren: water, voedsel en fossiele brandstoffen zullen alsmaar schaarser worden. Een aantal bevriende filmmakers heeft zich verenigd om wereldwijd te kijken welke ideeën hierover al in de praktijk zijn gebracht. Ze gaan langs bij agri-ecologische bedrijven, grow your own food-initiatieven in bouwvallig Detroit en permacultuur in Frankrijk. Ook in Tomorrow wordt de bal bij de consumenten gelegd: wij kunnen een nieuw economisch ecosysteem stimuleren door niets te kopen van de multinationals, is het advies dat we meekrijgen.
Maar waarschijnlijk is de consument eerder een speelbal van de markt dan een soeverein individu dat vanzelf de juiste keuzes maakt. De pas ingevoerde sugar tax in Engeland bewijst dat de schuld inmiddels niet alleen bij de consument wordt gelegd maar dat de oplossingen toch echt ook van hogerhand moet komen, hoe moeilijk dat voor liberalen ook te verteren is: overheden, collectieven en bedrijven zelf moeten zorgen dat bepaalde producten niet gestimuleerd maar geboycot worden, zodat het kopen van een ontbijtje ons niet meer in gewetensnood brengt