Tiger Stripes

Dit moedige Maleisische debuut won vorig jaar de Grote Prijs van de Semaine de la Critique in Cannes.

Een paar dagen voor de première van Tiger Stripes in thuisland Maleisië afgelopen oktober, verklaarde regisseur Amanda Nell Eu in een open brief dat ze niet achter de versie stond die in lokale bioscopen te zien zou zijn. Haar magisch-realistische coming-of-age-verhaal over de rebelse twaalfjarige Zaffan was door de censuur bewerkt, waardoor een paar cruciale scènes uit de film waren verdwenen.

Maleisië was niet te beroerd om de film vervolgens toch naar de Oscars te sturen. Inclusief de verwijderde scènes. Kortom: naar buiten toe pronken met artistieke vrijheid, maar in eigen land censureren. In haar brief schreef Eu dat ze de film ‘nadrukkelijk met de Maleisische bevolking in gedachten’ had gemaakt.

In Tiger Stripes is de twaalfjarige Zaffan de eerste van drie vriendinnen die in de puberteit komt. Dat blijkt een probleem. De film zegt het niet hardop, maar de afwijzende reacties van de andere leerlingen in haar klas zijn typerend voor een misogyne samenleving. Menstruatiebloed is vies en een vrouw die vrij wil zijn moet beteugeld. Vrouwen staan achter het aanrecht, leren ze op school. Zelfs Zaffans beste vriendinnen nemen afstand. Dat alle meiden in de klas over niet al te lange tijd hetzelfde zal overkomen, daar wordt niet over gepraat. De school schakelt zelfs een ‘arts’ in om de demon te verdrijven die bezit zou hebben genomen van Zaffans lichaam.

Als jullie een demon willen zien, dan krijgen jullie een demon, denkt Zaffan. In reactie op alle bijgeloof en stigmatiseren, begint haar lichaam te veranderen. Die transformatie is zowel een metafoor voor de woeste veranderingen die ze ondergaat en haar verlangen naar vrijheid, als haar denkbeeldige verzet tegen het gedrag van de andere leerlingen.

Zafreen Zairizal brengt een essentiële energie naar de rol. Het is een moedige rol van de jonge acteur in een land waar conservatieve trollen haar na de première ongetwijfeld wisten te vinden.

In de montage had Tiger Stripes wel iets strakker gemogen: de scènes waarin Zaffans vriendinnen nóg een keer afkeurend reageren, neigen naar herhaling en soms verdwijnt de vaart uit de vertelling. Toch is dit een indrukwekkend debuut, ook dankzij de keuze voor de opzwepende beats van Gabber Operandi. De film plaatst de nieuwsgierigheid en energie van Zaffan tegenover het keurslijf waarin ze op school wordt gedwongen, waarbij alle eigenheid wordt afgestraft. Wat willen we nou liever voor onze kinderen, vraagt Tiger Stripes.