The Repentant (El Taaib)

Jihadist Rachid komt na de Algerijnse burgeroorlog uit de bergen. Maar hoe kun je onderdeel worden van de gewone maatschappij als er niets meer gewoon is?

Toen de bloederige burgeroorlog die Algerije in de jaren negentig in haar greep hield in 1999 werd beëindigd, verleende de regering van president Bouteflika amnestie aan jihadisten die afstand namen van de strijd en berouw toonden. Verzoening en eenwording werden het officiële beleid. Maar Merzak Allouache’s The Repentant (El Taaib) toont hoe daarmee ook het ressentiment onder het tapijt werd geveegd, en het geweld van het voorgaande decennium in een klap onbespreekbaar werd.
Rachid is zo’n berouwvolle strijder. In de openingsscène zien we hem op een drafje uit de bergen afdalen, zijn geweer inleveren en zijn baard afscheren. Maar in zijn dorp wordt hij allesbehalve hartelijk ontvangen; al snel is duidelijk dat hij voor zijn vroegere vrienden en buren altijd de terrorist zal blijven. Dus trekt hij naar de volgende stad, waar hij een baantje en onderdak vindt in een café. Maar hoe kan hij integreren in het ‘gewone leven’ als er geen gewoon leven meer bestaat? Op subtiele wijze maakt Allouache alles voelbaar wat niet gezegd wordt — en dát het niet gezegd wordt. Mensen zijn getergd, agressie hangt overal in de lucht.
Dat zit in grote dingen: als Rachid in contact komt met apotheker Lakhdar en een voorstel doet dat met Rachids jihadistenverleden en Lakhdars verdwenen dochtertje te maken heeft, laat Allouache die cruciale gesprekken niet zien: er mag immers niet over gepraat worden. En het zit in details: de depressieve Lakhdar vult zijn dagen met het kijken naar Chinese televisieprogramma’s die hij niet verstaat — net zoals het er in het dagelijks leven niet toe doet wat er gezegd wordt, omdat de écht belangrijke zaken worden verzwegen. Door al dat zwijgen blijft onduidelijk wat de twee, vergezeld door Lakhdars sceptische ex-vrouw, precies gaan zoeken in de kale, troosteloze berggebieden waar Rachid pas onlangs vandaan vluchtte. Allouache weet nipt te voorkomen dat die ambiguïteit omslaat naar verveling, en stuurt vakkundig af op een emotioneel explosief slotakkoord.

Joost Broeren