THE PLEDGE

Jack Nicholson gaf in Sean Penns vorige film, het sombere drama The crossing guard, een gedreven vertolking van een man vernietigd door obsessie en haat. In de compromisloze thriller The pledge speelt hij een soortgelijke rol, maar nu veel ingetogener.

Deze dagen wordt Sean Penn meer dan eens vergeleken met de in 1989 overleden John Cassavetes, die leefde ván acteren maar vóór zijn eigen filmprojecten. Daaraan werkten dan voornamelijk acteurs uit intieme kring mee. Hetzelfde geldt nu voor Penn, die bovendien net als Cassavetes zijn acteurs tot geweldige prestaties kan motiveren. Bij zijn debuut The Indian runner wist hij zelfs de granieten Charles Bronson tot een ontroerende rol te bewegen. Voor The pledge, zijn derde speelfilm, liet Penn een heel regiment karakteracteurs aanrukken die allemaal één of twee scènes gelegenheid krijgen om te schitteren, een overtuigend snikkende Mickey Rourke voorop. Maar de grootste verrassing is het verrassend ingetogen spel van Jack Nicholson in de rol van gekwelde politieman.
Deze Jerry Black is geobsedeerd door een kindermoord waarmee hij aan de vooravond van zijn pensioen geconfronteerd werd. Na de zelfmoord van de verdachte raakt hij er steeds meer van overtuigd dat de werkelijke dader nog vrij rondloopt. Nicholsons ingehouden spel draagt bij aan de onderhuidse spanning — je blijft raden naar zijn motieven — en verschaft de film tot op zekere hoogte geloofwaardigheid.

Onbehagen
The pledge is een bewerking van Es geschah am hellichten Tag (Ladislao Vajda, 1958) waarvoor de Zwitser Friedrich Dürrenmatt het verhaal leverde en dat reeds eerder het uitgangspunt vormde voor Rudolf van den Bergs In the cold light of day. Penn betuigt eerbied voor het Europese bronmateriaal door plaatsing van sprookjesmotieven, maar heeft onderschat in hoeverre het te vertalen is naar het heden.
Het onderwerp van de kindermoordenaar schept ook in handen van Penn veel onbehagen, maar als thriller is dit verhaal achterhaald of op zijn minst onverenigbaar met Penns realisme. Blacks handelswijze lijkt nodeloos ingewikkeld en je vraagt je af waarom hij niet meteen werk maakt van belangrijke aanwijzingen. Bovendien: moderne opsporingstechnieken zouden zijn knagende twijfels makkelijk kunnen wegnemen. Dat de film uiteindelijk als thriller niet overtuigt, maakt dat het groot menselijk drama ook niet helemaal uit de verf komt. De grootste boosdoener is de allerlaatste scène, waarmee Penn wil onderstrepen dat wij in een sadistisch universum leven en waarin Nicholson alsnog zijn toevlucht neemt tot zijn bekende geschmier.
Dat is heel erg jammer, want The pledge is het soort cinema dat je sinds het einde van de jaren zeventig nog maar weinig uit de Verenigde Staten ziet komen. Inderdaad, het soort Amerikaanse cinema waarvan John Cassavetes de belangrijkste exponent was. Eigenzinnig, gedurfd, compromisloos, met alle aandacht voor de personages en buitengewoon sterk geacteerd. Tot de finale lijkt Penn de film nog beter in de hand te hebben dan zijn twee eerdere films. In iedere scène valt wel iets te genieten en het kalme tempo is minder willekeurig, want Penn gebruikt het niet alleen om personages te schetsen, maar ook om op geraffineerde wijze een spanningsboog te creëren. Het onbevredigende slot doet dat allemaal te kort, maar kan het gelukkig niet wegpoetsen.

Roel Haanen