THE MAN IN THE IRON MASK

Historische intriges aan het Franse hof ontstijgen zelden het niveau van décolletés en duels. The man in the iron mask, het laatste vehikel voor Hollywoods favoriete zoon Leonardo DiCaprio, is geen uitzondering. Toch ontsnapt deze met sterren gevulde film aan de categorie ‘drakerig drama’. Daarvoor zijn de verwikkelingen rond de Vier Musketiers en de Zonnekoning te spannend en is het duo Gabriel Byrne-John Malkovich te intrigerend.

Persmappen zijn de trofeetjes die de filmjournalist haastig meegraait als hij of zij onwennig met de ogen knipperend weer in het daglicht stapt. Eenmaal thuisgekomen wordt de buit bestudeerd. In het beste geval bevat de persmap interviews en informatie die een nieuw licht werpen op de makers. In het ergste geval is de persmap geschreven door een verlopen collega die in zijn Californische buitenwijk bijschnabbelt.
De persmap van The man in the iron mask slaagt met vlag en wimpel in de laatste categorie. Gérard Depardieu speelt een ‘earthy bon viveur’ en we zijn verheugd dat de kostuumontwerper voor deze kostuumfilm is gezegend met drie Oscars. Maar het belangrijkste is de veelvuldig herhaalde mededeling dat het zo gezellig was op de set. Hier begint de leugendetector wild uit te slaan. De ongevraagde verzekering dat alles in orde is, doet een alarmbelletje rinkelen.

World-class actors
De filmset van deze historische thriller moet hebben gezinderd van de testosteron. Met Gérard Depardieu, Jeremy Irons, John Malkovich en Gabriel Byrne als de Vier Musketiers op leeftijd moet een sfeer van competitie onvermijdelijk zijn geweest en zullen persoonlijke kappers, dialoogcoaches en regie-assistenten elkaar wel in de weg hebben gelopen. Veteranen die alle trucjes van het vak kennen, weten dat een film niet vóór de camera wordt gemaakt, maar in het warme trailercircuit erachter. Het groentje DiCaprio is bij voorbaat kansloos. Maar niet heus, want hij verklaart in de persmap: "I was expecting the worst because you have all these world-class actors and I had to see how they would all mesh together." Als Hollywood-adept weet Leo niet dat een film goed kan zijn juist dankzij, en niet ondanks, wereld-acteurs. Gelukkig komen Irons, Byrne en Malkovich uit het theater, waar acteurs elkaar minder zichtbaar kunnen tackelen. Alles was koek en ei, want de filmset was "totally relaxed". "They joked around constantly like schoolboys and I was definitely included in that." Gelukkig maar.
The man in the iron mask is gebaseerd op de gelijknamige roman van Alexandre Dumas, die hiermee een vervolg schreef op zijn bestseller ‘De Drie Musketiers’. Debuterend regisseur Randall Wallace, die een Oscarnominatie kreeg voor zijn Braveheart-scenario, mocht het spannende verhaal verfilmen. Voor Hollywood is de film een vreemde eend in de bijt: een topzware cast zonder actrices van enig belang, geen seks dus en veel dialoog. De musketiers zijn inmiddels wat gezapiger geworden, maar de koning die ze dienen (DiCaprio) laat Frankrijk verhongeren en vervallen. Met een geheim wapen (eveneens DiCaprio, als de geheime tweelingbroer van de koning) proberen ze daar wat aan te doen.

Rondborstige deernes
De film opent met een dronken Depardieu (Porthos), die zijn rode neus uit Cyrano de Bergerac weer heeft opgezet. Als een gulzige Jan Steen-figuur valt hij boerend en schreeuwend het vertrek van de religieuze Aramis (Irons) binnen, met twee rondborstige deernes onder zijn armen. Die stelt de onderbreking niet op prijs. De kijker zuigt zijn adem in, kromt zijn tenen en vreest voor de rest van de fim. Godzijdank wordt die gered door Gabriel Byrne (D’Artagnan) en John Malkovich (Athos), twee vrienden tussen wie een aardige spanning wordt opgebouwd. Depardieu blijft doorgaan op John Lanting-toon, maar zijn serieuzere makkers weten te intrigeren. Byrne en Malkovich hebben van zichzelf genoeg charisma, in tegenstelling tot de bloedeloze Irons, die hier als Jezuïten-leider volkomen misplaatst is.
Misschien is de film voor deze zwaargewichten wel een kwestie geweest van geld vangen en lekker freewheelen. Zij wisten natuurlijk dat de film geen tweede Dangerous liaisons zou worden. Leonardo DiCaprio houdt zich staande, hoewel hij als super-nare koning en superverlegen dubbelganger niet de diepte bereikt van zijn rollen in de onderschatte The basketball diaries en What’s eating Gilbert Grape? Het is dan ook dankzij de spanning van de plot en een deel van de cast dat de film geen historische draak is geworden. Met zijn boek creëerde Dumas een fijnmazig web van dubbele bodems en geheime deuren, waaraan Hollywood maar weinig schade kan berokkenen.

Thessa Mooij