The Ipcress File
Kom voor de spionage, blijf voor Tom Hollander
Na de eerste aflevering denk je even dat het is gelukt om van The Ipcress File uit 1965 met Michael Caine een geslaagde serie te maken.
De Engelse serie-versie van The Ipcress File uit 1965, de eerste film waarin Michael Caine de rol van cockney spion Harry Palmer speelde, kreeg bij verschijnen vorig jaar maart opvallend positieve recensies. Vooral van Engelse recensenten, dus misschien zit daar iets nostalgisch. Of misschien voelde de serie akelig actueel in een tijd waarin, zoals The Guardian schreef, ‘the Etonian death grip on politics and public service imperils Britain more than any tooled-up Russian’. Want, inderdaad, de vijand, de krachten die het land dreigen te vernietigen in The Ipcress File, zijn de krachten die het hardst ‘volk en vaderland’ roepen. Een beetje zoals Brexit dus, maar dan met de neutronenbom.
Inmiddels is er genoeg tijd overheen gegaan om de serie te zien voor wat die is: niet goed. Of preciezer: lui. Het draagt de onmiskenbare kwaliteiten van een doorsnee streamingproject: veelbelovend van opzet, een enkele topacteur als kers op de taart en een taart die vervolgens inzakt omdat die te gehaast is gemaakt.
Het probleem is niet het hallucinante script. Althans, niet in het bijzonder. Het is 1963, de tijd waarin de CIA mensen vrolijk vol lsd pompt en experimenteert met hersenspoelen – tegenwoordig weten we dat je daar geen lsd voor nodig hebt – en Oost en West strijden om wie het verst kan plassen met nucleaire wapens.
Tegen die achtergrond wordt in The Ipcress File een hoogleraar in nucleaire technologie ontvoerd bij een Engels onderzoekslab, net nadat we soldaat Harry Palmer (Joe Cole) in West-Berlijn in de cel gegooid zien worden voor smokkelen. Vervolgens maken we kennis met de enige echte attractie van de serie, acteur Tom Hollander als spionnenchef Major Dalby (‘de aristocratische superioriteit gutst van hem af’, aldus de recensent van het Engelse blad The New Statesman). Er zitten een paar fijne dialogen tussen hem en Palmer in de eerste afleveringen, nadat Palmer uit de gevangenis wordt gehaald omdat hij een kennis blijkt van een Pool die betrokken is bij de ontvoering. Vandaar vliegt de serie van hot (Londen/Helsinki/Oost-Berlijn) naar her (iets wat op een Chinees strafkamp moet lijken/een atol in de Grote Oceaan) en probeert iedereen elkaar noblesse oblige te naaien met dubbelspel.
Althans, zo moet het lijken. Een lompe reveal verklapt veel te vroeg hoe het komplot in elkaar steekt, waardoor alles wat daarna komt een weinig elegant spel om niks wordt. Ik moet denken aan de grap die Freek de Jonge ooit maakte over een toneelstuk over Anne Frank dat zo beroerd was dat het publiek ging roepen: “Ze zitten in het het achterhuis!” Zo wil je Harry Palmer ook de hele tijd de goeie kant op dirigeren.
Goed, zo slecht is The Ipcress File niet, dankzij de sixties stilering en, nogmaals, Tom Hollander, maar de spanning loopt er halverwege wel uit weg. Niet alleen omdat je weet hoe het zit. Ook omdat je voortdurend voelt dat de samenzweerders niet die sinistere, machtige organisatie in de schaduwen zijn, maar een b-acteur met wat figuranten en een slecht accent. Ook omdat in de ene scène suggereren dat een personage het spionagespel tot in de finesses beheerst om haar vervolgens boos te laten worden omdat ze is bedrogen… gewoon slecht schrijven is. Ook omdat Harry Palmer eerst laten zweren dat hij nooit meer een wapen aan zal raken vanwege de doden die hij in de Koreaanse Oorlog op z’n geweten heeft, hem dan een boef neer te laten schieten en hem dan bij de dode man een foto van z’n twee dochters in z’n binnenzak te laten vinden, waarna Harry godbetert beteuterd kijkt… gewoon slecht schrijven is. Op dat moment lijkt de serie zelfs even een parodie. En zo zijn er nog wat dingen.
Wat The Ipcress File nog net leuk houdt, is dat het scenario zo van de pot gerukt is, dat het soms door een dronken AI lijkt te zijn geschreven. Tot ongeveer de vierde van de in totaal zes afleveringen, als ook Tom Hollander zich niet meer uit het moeras van slechte schrijfkeuzes kan bevrijden. En dan hebben we nog geen woord gezegd over de waanzin om The Ipcress File überhaupt opnieuw te maken en een jonge acteur als Joe Cole op te zadelen met een rol die door Michael Caine werd gespeeld. Het geeft de serie enige flair dat men het probeerde. Maar in de toekomst misschien wel iets langer nadenken over dingen als spanning en spel? Alstublieft?
The Ipcress File is te zien op Prime Video.
