Souad

Een voortijdig afgebroken vrouwenleven vormt het uitgangspunt van een intiem, deprimerend drama.

Een jonge vrouw springt van het balkon in Zagazig, de Egyptische stad waar ze met haar ouders en zusje woont. Of nee: ze viel. Het was een ongeluk! Zo framen haar streng-islamitische ouders het, en dus ging het zo. De negentienjarige Souad had immers alles mee: ze deed het goed op school, jongemannen hadden interesse in haar, ze was nog maagd. Ze was een goede dochter.

De voorheen niet erg warme of geïnteresseerde ouders van Souad storten in als hun oudste kind er opeens niet meer is. Moeder wordt ondersteund door een kring van zwart gesluierde vriendinnen en familieleden, vader wordt nog korzeliger dan hij al was en vraagt Souads jongere zusje Rabab om Souads telefoon voor hem te openen. Hij vindt niets dan selfies met lachende vriendinnen en staat voor een raadsel.

Het met een klein budget en niet-professionele acteurs gedraaide Souad van regisseur Ayten Amin is een ijzersterke, beklemmende film. De flat van het gezin is een genadeloos claustrofobische setting met overal banken, bedden, stapels was en steeds een staand strijkijzer in beeld – het alledaagse overwoekert letterlijk elke kans op wezenlijker contact. Er wordt volop gebeden; de Koran vormt de leidraad van alles. Maar de moderne wereld komt wel degelijk binnen.

Op straat draagt Souad een hoofddoek, maar onbespied chat ze op haar telefoontje met jongens en maakt ze gewaagde selfies met blote schouder en een beetje make-up. Deze tweede, geheime identiteit maakt haar op geen enkele manier gelukkiger. Of ze nu probeert te bidden of maar weer eens door Facebook scrollt, de doffe wanhoop druipt van haar gezicht. Ze lijkt murw gebeukt.

In plaats van een simplistische aanklacht tegen het geloof dan wel sociale media te verfilmen, lijkt regisseur Amin zich eerder tegen élk stringent, beperkend levenskader te verzetten. Of had deze Souad het sowieso niet gered, omdat het nu eenmaal niet elke jongere lukt om de drempel naar volwassenheid te nemen?

Het tweede deel van de film is anders van opzet, met behoud van de onnadrukkelijke, levensechte dialogen die Amin zegt te ontlenen aan Abdellatif Kechiche, een van haar grote voorbeelden. Zusje Rabab gaat met Souads mobiel als gids op zoek naar Ahmed, de wispelturige (ex?-)aanbidder op afstand, om erachter te komen hoe en waarom hij haar zus zo heeft gekrenkt. Maar ook hier liggen de zaken gecompliceerder.

Ahmed leeft misschien lichtzinnig – hij is influencer – maar ook in hem blijkt een serieuze, melancholieke ziel schuil te gaan, een bijna weerloos product van zijn omstandigheden. De kritische vragen die Rabab op hem afvuurt zijn heerlijk herkenbaar: als dertienjarige heeft ze nog de ongepolijste nieuwsgierigheid van een kind en kan ze vrijblijvend mijmeren over haar toekomstige zelf. Hoelang zal haar dat nog gegund zijn?