SIMON WERNER A DISPARU

Nadat een scholier verdwijnt, komt een explosieve geruchtenstroom op gang in het sterke Franse debuut simon werner a disparu.

Wie de hypersamenleving in zijn meest opgefokte staat wil zien, moet een tijdje op een middelbare school gaan rondlopen. De contactmachine draait er op volle toeren. Er wordt toenadering gezocht, afgekapt, gezwegen, rondgekeken, ruzie gemaakt, gezoend, gehaat en vooral geroddeld: die bitch zegt wel dat ze met hem is, maar ik heb gehoord dat ze gisteren stond te bekken met zijn vriend! Heb je trouwens gehoord dat die kut van Frans gisteren jankend de klas is uitgelopen? Wacht effe, ik krijg een sms’je! Middelbare scholen zijn relationele hogedrukpannen. Het wordt indringend verbeeld in simon werner a disparu, het speelfilmdebuut van Fabrice Gobert, die het vak leerde met tv-series, maar ook een documentaire portret van Michael Haneke maakte. Dat laatste bevreemdt niet, want simon werner a disparu is net als Hanekes werk doortrokken van een unheimische sfeer. Ook roept de film associaties op met elephant van Gus van Sant en afterschool van Antonio Campos. Dat klinkt als imitatie, maar simon werner a disparu onderscheidt zich door de originele invalshoek. Het begint met de vondst van een lijk in een bos. Daarna springt de film twee weken terug in de tijd. Het is 1992 als op een middelbare school in een blanke buitenwijk, die aan Amerikaanse films doet denken, een jongen wordt vermist. Meteen komt een geruchtenstroom op gang onder de scholieren. De één heeft hem vrijend gezien met een jongen, een ander vermoedt dat hij weggelopen is van huis, een derde is ervan overtuigd dat de voetbalcoach meer van de verdwijning weet, en een vierde weet zeker dat drugs ermee te maken hebben.

Hysterisch sfeertje
Fabrice Gobert, die ook het scenario schreef, maakt de hectische, opgefokte schoolsfeer, waarin scholieren van de hak op de tak springen, goed voelbaar. Op de laatste roddel over de verdwijning volgt al snel een opmerking over het laatste populaire bandje of de vraag of men zaterdag naar het feestje bij X zal gaan. Dat iedereen met zijn eigen (voor)oordelen naar de gebeurtenissen kijkt, benadrukt de film door in vier hoofdstukjes steeds een ander personage op te voeren. Dat die benadering ontleend is aan Kurosawa’s rashomon is niet erg. Bij vertellingen met één hoofdpersoon zeggen we ook niet dat we dat eerder hebben gezien. Het gaat om de uitvoering en die is in simon werner a disparu uitstekend. De film laat indringend zien hoe een ongrijpbare gebeurtenis snel tot een hysterisch sfeertje van verdachtmaking en zwartmakerij leidt. Dat Gobert het verhaal laat spelen in een aangeharkte buitenwijk zorgt voor een extra verontrustende lading, die nog eens wordt versterkt door de scherpe belichting — de filmmaker liet zich inspireren door de buitenwijkfoto’s van de Amerikaan Gregory Crewdson en de noiseklanken van Sonic Youth. Het suburbia-paradijs oogt als een filmset waarop het wachten is op drama. Met tieners in de buurt komt dat vanzelf, maar Gobert haalt hun geroddel en geklets aan het einde met een ontnuchterende klap onderuit. De woorden ‘veelbelovend debuut’ klinken bij deze film nu eens niet als een hol cliché.

Jos van der Burg