Showgirls

In alle recente interviews benadrukt onze nationale trots in Hollywood dat hij Showgirls niet heeft gemaakt heeft om erecties teweeg te brengen. Niet alleen lijkt Paul Verhoeven in die opzet volledig te zijn geslaagd, bovendien kan de Nederlandse filmliefhebber tevreden constateren dat Verhoeven nu eindelijk ook in Hollywood het peil van Spetters heeft weten te bereiken.

Zelden werd de weg van hype naar flop sneller afgelegd dan door Showgirls. Filmmaatschappij MGM/UA had zijn uiterste best gedaan om de film te adverteren als de ultieme volwassenenfilm en de Amerikaanse NC 17-keuring voor publiek van 18 jaar en ouder werd gekoesterd. Toch liep het al in de eerste week na de première helemaal mis. Het door al het mediageweld opgehitste publiek vond de film kennelijk niet ‘volwassen’ genoeg, en de pers brak Verhoeven en zijn debuterende hoofdrolspeelster Elizabeth Berkley tot boven de enkels af. De meest giftige pijlen van de critici waren echter gericht op het script van Joe Eszterhas, die eerder tekende voor Basic Instinct.

Op het eerste oog heeft het verhaal van Showgirls dan ook weinig om het lijf: de jonge Nomi Malone (Berkley) komt liftend naar Las Vegas om het te gaan maken als bloteborsten-danseres. Zij overwint de ene na de andere tegenslag en werkt zich op van ‘lap dancer’ in de groezelige Cheetah Club tot een van de hoofdattracties van de prestigieuze Goddess-show in het Stardust Casino. Het enige obstakel op weg naar eeuwige Las Vegas-roem wordt gevormd door de ster van de show, Cristal Connors (Gina Gershon).

Het blijkt echter een koud kunstje om deze rivale van een trap af te duwen zonder daar noemenswaardige problemen mee te krijgen. Dit staaltje van carrièreplanning legt onze heldin geen windeieren, en de film zou afgelopen zijn, ware het niet dat Verhoeven en Eszterhas nog een verkrachtingsscène over hadden. Het slachtoffer is Nomi’s hartsvriendin en de verkrachter een rockster. Even lijkt het verkeerd af te lopen, maar zie: moeiteloos verruilt Nomi de rol van bloteborstendanseres voor die van Engel der Wrake. Verkrachter gewelddadig gestraft, Nomi op alle billboards, eind goed al goed.

Smakeloos zwembad
Het eerste uur van Showgirls lijkt de Amerikaanse critici in alle opzichten gelijk te geven. Maar dan, bijna op de helft, neemt de film een wending die alles op zijn kop zet. Net aangenomen in het Stardust Casino, dient Nomi zich te melden bij personeelszaken. Als men haar daar vraagt naar persoonsgegevens, maakt een gevoel van paniek zich meester over de anders niet op haar mondje gevallen showgirl. Familie zegt ze niet meer te hebben en haar sofi-nummer heeft ze toevallig niet bij zich. Het is echter wel duidelijk dat hier meer achter steekt, en na deze sleutelscène kun je Nomi niet meer met dezelfde ogen bekijken. Van een dom leeghoofdig danseresje wordt Nomi een Vrouw met een Geheim!

Als stukjes van een legpuzzel vallen de filmscènes opeens in elkaar. Nu wordt duidelijk waarom Nomi zo weinig loslaat over haar verleden, zelfs tegenover haar beste vrienden, en ook werpt dit een licht op de problemen die ze ondervindt bij het aangaan van relaties. Boven alles verklaart de scène waarom ze al die tijd zo belabberd heeft lopen acteren: het is een afleidingsmanoeuvre, bedoeld om de aandacht af te leiden van haar Grote Geheim.

Ook de aanwezigheid van Kyle MacLachlan in de film wordt door dit alles verklaard. Vanzelfsprekend heeft de voormalige speurneus uit Blue Velvet en Twin Peaks de rol van patserige casinomanager met twee handen aangegrepen, zodat hij het mysterie van de showgirl tot op de bodem zou kunnen uitzoeken. Daarbij heeft hij zich zelfs niet laten weerhouden door een ranzige seksscène in een smakeloos vormgegeven zwembad. Het doel heiligt hier de middelen en gelukkig weet hij het mysterie van Nomi inderdaad te ontrafelen.

Keihard realisme
Verhoeven heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij zich bij het filmmaken laat leiden door een diep respect voor de realiteit. Typerend voor zijn keiharde realisme is de scène in het begin van de film, waarin Nomi spontaan en uiterst naturel een auto onderbraakt met een fast-foodmaaltijd. Voor wie een beetje vertrouwd is met de werkelijkheid is hier geen speld tussen te krijgen. Immers, waar gebraakt wordt bevinden zich regelmatig automobielen en niet zelden zijn hier fast-foodketens bij betrokken.

Verhoeven heeft echter nog wel meer te melden over het “leven zoals het is”. Zo toont hij maar weer eens overtuigend aan dat het met vrouwen onder elkaar alleen maar kan leiden tot afgunst en nijd, dat je altijd goed moet kijken wie er achter je de trap afkomt en, meer in het algemeen, dat alle mensen klootzakken zijn. Verhoeven wist dit allemaal al toen hij Spetters maakte, maar de Nederlanders wilden toen niet naar hem luisteren. Het is tragisch dat hij nu ook in de Verenigde Staten niet meer begrepen wordt.

Tragisch is ook het lot van Elizabeth Berkley, die moet hebben gedacht dat ze in de voetsporen zou treden van Sharon Stone, die na Basic Instinct mocht beginnen aan een ware triomftocht. In plaats daarvan werd zij de risee van Hollywood. In de allerlaatste scène, een echo van het openingsshot, zien wij Nomi/Berkley liften met bestemming Los Angeles. Natuurlijk is dit een ironisch commentaar op de betrekkelijkheid van de roem, terwijl het tevens het begin zou kunnen zijn van Showgirls II: Nomi Takes Hollywood by Surprise. Wat de slotscène echter vooral lijkt te zeggen is, dat hier een filmcarrière eindigt voordat hij goed en wel is begonnen en dat dit meisje veel verder van huis is dan ze ooit had kunnen dromen. Dat is pas keiharde realiteit.