Scorpio Films: The Dutch Sex Wave Collection

Wie het Pim de la Parra-retrospectief in Eye heeft gemist hoeft niet te treuren: een nieuwe boxset verzamelt geweldige digitale restauraties van de beste $corpio-films.

De films van productiebedrijf $corpio zijn in goede handen bij Nico B., hoofd van internationale distributeur Cult Epics. Het in Amsterdam begonnen, maar naar Amerika verhuisde bedrijf handelt in smerig, sexy of artistiek werk aan de obscure kant van het cultspectrum. Het is een thuishaven voor Duitse necrofiliehorror Nekromantik (Jorg Buttgereit) en voor barokke Tinto Brass-erotiek. En sinds kort is het ook het huis van Pim en Wim, die in de jaren zestig en zeventig de Nederlandse cinema een schop onder de kont gaven met vooruitstrevende lowbudgetproducties.

Revolutionair credo
Afgelopen juni presenteerde Eye onder de noemer ‘Parra Odyssee’ een uitgebreid retrospectief rond de Surinaams-Nederlandse regisseur Pim de la Parra (1940). Samen met Wim Verstappen (1937-2004) stond hij aan de wieg van productiemaatschappij $corpio Films. Tijdens het retrospectief draaiden door Eye digitaal gerestaureerde versies van klassiekers als Blue Movie (1971) en Frank & Eva (1973) naast minder bekend werk uit de $corpio-stal.Cult Epics heeft nu vier van die films verzameld in een imposante blu-ray box voor de nationale en internationale markt. ‘Scorpio Films: The Dutch Sex Wave Collection’ bevat Obsessions (1969), Blue Movie, Frank & Eva en Mijn nachten met Susan, Olga, Julie, Piet en Sandra (1975), plus een aantal korte films uit dezelfde periode. Een betere kennismaking met de seksueel en artistiek vrijgevochten films van Pim en Wim kun je je niet voorstellen.

Het filmmakersduo brak eind jaren zestig door met het voor die tijd revolutionaire credo ‘kwantiteit, niet kwaliteit’ en een drang naar vrijheid en vernieuwing. Wie genoeg films achter elkaar maakt – het liefst minstens één per jaar – maakt vanzelf een goede, was de filosofie achter de waanzinnige productiviteit van deze ijverige filmmakers. Deze boxset geeft ze daarin gelijk. Vooral Blue Movie en Frank & Eva blijken waanzinnige films die tegelijk tijdloos aanvoelen én een mooie tijdcapsule blijken van een snel veranderend Amsterdam.

Half porno, half Hitchcock
Pim en Wim wisten meerdere verschuivingen in het culturele landschap in hun films te vangen. Ze lieten zich inspireren door Italiaanse neorealisten als Vittorio De Sica en Roberto Rossellini, door de Franse Nouvelle Vague van Jean-Luc Godard en François Truffaut en door de Amerikaanse lowbudget genrefilms van producent Roger Corman. Met die invloeden in het achterhoofd richtten ze hun blik op het Amsterdam van de seksuele revolutie. De pil is net uitgevonden, aids is nog niet in beeld. Ze verbeelden een nieuwe maatschappij die experimenteert met een vrije seksuele moraal. Onder andere dankzij deze films heeft Nederland het imago gekregen van de sekshoofdstad van de wereld.

Naast getalenteerde filmmakers waren Pim en Wim ook gehaaide zakenmannen. Dankzij waardevolle connecties in Frankrijk, Duitsland en Amerika hadden ze een grote afzetmarkt en konden ze bovendien met bijzonder filmtalent samenwerken. Zo schreef dé Martin Scorsese als broekie mee aan het scenario van De la Parra’s speelfilmdebuut, de half pornografische, half Hitchcockiaanse voyeurismethriller Obsessions. $corpio kreeg het zelfs voor elkaar om de legendarische filmcomponist Bernard Herrmann (bekend van zijn iconische werk voor Alfred Hitchcock) te strikken voor de filmmuziek. Scorsese kon later via De la Parra een lijntje uitzetten om Hermann voor de muziek van Taxi Driver (1973) te vragen. Opmerkelijk detail aan deze uitgave: een naar het Engels vertaald interview van Volkskrant-journalist Bor Beekman met Scorsese staat als bonus op de blu-ray.

Beschonken uitvaart
Dat Pim en Wim niet alleen goede ideeën hadden, maar ook gewoon konden filmen blijkt met name uit Blue Movie en Frank & Eva. Om de afzetmarkt van Obsessions te vergroten schoot De la Parra de hele film in het Engels, met houterige dialogen en onhandig spel als gevolg. De andere titels blinken juist uit in hun naturalistische spel, gevatte teksten en charmante beelden. Zelfs de eerste flats van de toen nieuwe wijk Bijlmermeer zien er in het natuurlijke avondlicht van Blue Movie goed uit. Een dorpse seksdelinquent (geweldig gespeeld door Hugo Metsers) krijgt er na zijn gevangenisstraf een woning om weer te integreren in de maatschappij. Maar het enige waarin hij echt integreert, is de utopische belofte van een nieuw Amsterdam waarin iedereen elkaars suiker leent en iedereen met elkaar naar bed wil.

Dat deze films niet alleen om triomfantelijke vrije seks gaan, laat Frank & Eva goed zien. De film kent de meest luchtige en geestige momenten, zoals een feestelijke en beschonken uitvaart op een Amsterdamse rondvaart, maar ook de meest dramatische. De film is praktisch een verslavingsdrama over een stelletje waarvan de man vreemdgaat, te veel drinkt en in de schulden belandt. Mooi is hoe Eva (een glansrol van actrice Willeke van Ammelrooy, die regelmatig met Pim en Wim samenwerkte) ondanks al het drama haar waardigheid weet te behouden.

Dat kan je van de mannen in deze films amper zeggen. Schoolvoorbeeld is de klungel in de op de boxset toegevoegde korte films Joop (1969) en Joop slaat weer toe (1970), hilarische slapstickkomedies over een man die zichzelf steeds weer cockblockt. In het universum van Pim en Wim is niets tragischer dan een man die niet van bil kan gaan.