Retablo

Tederheid en volksgericht wisselen elkaar af in dit taboe doorbrekende, moedige debuut over een jongen uit de Andes die een geheim van zijn vader ontdekt.

De veertienjarige Segundo maakt in de Peruaanse Andes samen met zijn vader Noé retablos, kleine geschilderde figuren die ze verkopen op de dorpsmarkt. Ze timmeren op verzoek ook rijk beschilderde kasten in elkaar met goed gelijkende poppetjes van families. In de openingsscène moedigt Segundo’s vader hem aan om alle details te onthouden van een familie waarvan ze retablos gaan maken. Zo leert hij zijn zoon goed te observeren.

Ook regisseur Alvaro Delgado Aparicio verstaat de kunst van het kijken. Hij schenkt alle aandacht aan Segundo en Noé, die zwijgend elkaars kleren fatsoeneren als ze hun kasten moeten gaan presenteren. Tedere momenten als dit zijn er genoeg in Retablo. Die botsen bewust met de scènes waarin we de dorpsgemeenschap leren kennen. Op een plein hebben de bewoners een koeiendief vastgebonden aan een paal om hem met zweepslagen te geselen. Eigenrichting is hier blijkbaar de normaalste zaak van de wereld.

Ook Noé wordt een paria nadat de buurt ontdekt dat hij er een dubbelleven op nahoudt. Segundo is de eerste die dat doorheeft. De schok is groot als hij achter zijn vaders geheim komt. Noé wordt door iedereen verstoten en ook Segundo wordt heen en weer geslingerd door hevige, tegenstrijdige gevoelens van afkeer en liefde. Maar hij is wel de enige die zijn vader echt zíet.

Retablo, dat in Berlijn de Teddy Jury Award voor beste queer debuutfilm won, is voor Peru een taboe doorbrekende, moedige film. De vorm is krachtig in al zijn bescheidenheid en aandacht voor details. De jonge acteur Junior Bejar gebruikt alleen zijn gezicht en lichaam om zijn onderdrukte emoties te tonen. Als Segundo met zijn vader in de kerk staat nadat hij net diens geheim heeft ontdekt, zien we hem steeds zwaarder ademen – meer hoef je niet te laten zien om zijn paniek duidelijk te maken.

Aparicio maakt ook bijzonder mooi gebruik van de omgeving van de Andes. Door Segundo in het uitgestrekte landschap te plaatsen, in geometrisch gecomponeerde beelden van groene heuvels en blauwe luchten, voelen we zijn eenzaamheid des te meer. Aparicio speelt graag met kaders en composities en heeft zo van Segundo zelf een filmische variant van de retablo gemaakt: een rijke schildering van een jongen, begrensd door zijn omgeving.