Préjudice

De Belgische regisseur Antoine Cuypers imponeert met zijn aangrijpende debuut en toont zich een scherp observator van ongemakkelijke familieverhoudingen.

Cédric wil naar Oostenrijk. Hij bewaart een landkaart op zijn kamer en luistert iedere dag naar jodelmuziek. Hij kent de route, iedere plaatsnaam, de prijs van elk toegangskaartje. Het is een obsessie: de poster met de bergen aan de muur is ‘zijn landschap’ en hij moet en zal erheen.
Het is onzeker of Cédric ooit zal gaan. De zware deur van zijn slaapkamer kan alleen van buitenaf geopend worden en aan zijn bed zijn dwangriemen bevestigd. Cédric, gespeeld door de Belgische toneel- en filmacteur Thomas Blanchard, is 32 en woont nog altijd thuis. Hij is ‘anders’. Zijn vader (Arno Hintjens) is geneigd te denken dat een vakantie met zijn mentaal beschadigde zoon hem goed zal doen, maar zijn moeder ziet weinig in het Oostenrijk-plan. Tijdens een veelzeggend moment worden ze in de tuin overvallen door een regenbui. Iedereen springt op om het eten en de borden naar binnen te dragen. Alleen Cédric blijft zitten, onbehulpzaam, in de regen, alleen in zijn eigen wereld.
Zijn zus Caroline en haar man zijn gekomen voor het familiediner, net als schoonzus Cyrielle en haar zoontje Nathan. Broer Laurent is onderweg. Caroline is zwanger, maar het blije nieuws valt verkeerd bij Cédric. Hij begrijpt het niet, is jaloers en zijn ongepaste vragen en agressieve uitbarstingen verstoren alles. De frustratie, de machteloosheid en de pijn zijn groot, bij iedereen.
De precieze aard van Cédrics aandoening wordt nooit uit de doeken gedaan. Préjudice gaat niet over ziek of gezond, maar trekt die scheidslijn juist in twijfel. Oordelen doen de personages zelf al. Vader en moeder ruziën over het Oostenrijk-idee. Caroline voelt zich tekortgedaan. Cyrielle lijkt zich ongemakkelijk te voelen bij de manier waarop de familie Cédric behandelt, maar schrikt ook wanneer haar kind alleen is met zijn onvoorspelbare oom. En de ongelukkige Cédric schreeuwt het uit.
Cuypers maakte vanaf 2009 een viertal korte films en toont zich in zijn eerste volledige speelfilm een scherpe observator van complexe familieverhoudingen. In interviews citeert hij soms Honoré de Balzac die schreef dat in iedere familie wel een ‘être fatal’ te vinden is, iemand die als een ziekte is voor de anderen. Hoe houd je desondanks de familie in stand? Préjudice is een knappe studie in ons vermogen tot begrijpen en verdragen.
Hoofdrolspeler Thomas Blanchard is erg goed, Arno Hintjes, de vroegere zanger van TC Matic, is ontroerend als zachtaardige vader en Nathalie Baye (Une liaison pornographique) is een prachtig getormenteerde moeder. "Je bent het centrum van een speciale aandacht en een overweldigende liefde", zegt ze tegen het einde van de film tegen haar zoon — en daarna valt die deur achter hen in het slot.

Barend de Voogd