Porfirio

Het grote drama van de alledaagsheid

  • Datum 22-09-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films Porfirio
  • Regie
    Alejandro Landes
    Te zien vanaf
    01-01-2011
    Land
    Colombia
  • Deel dit artikel

In het leven van een man in rolstoel blijkt meer aan de hand dan op het eerste gezicht lijkt, hoe zorgvuldig we ook naar hem kijken in de strakke minimalistische Porfirio.

Europeanen zegt zijn naam waarschijnlijk niet zoveel. Voor Colombianen was hij de man die… Wacht. Stop. Er is iets interessants aan de hand met Porfirio, de tweede film van de Braziliaanse filmmaker Alejandro Landes (1980). En eigenlijk heb ik nu al te veel verklapt. Misschien moeten we gewoon maar bij het begin beginnen. Het begin van de film. Een man eet een kom soep. Het volgende shot komt hij, onthoofd door het kader, in een rolstoel het beeld in rijden en sommeert een slapende jonge man: "Lissin, Lissin, je moet me helpen. Ik heb in m’n broek gepist."
Beeld voor observerend beeld leren we elkaar iets beter kennen. De man die Porfirio heet, en wij, de toeschouwers die zich af zouden kunnen vragen wie deze man is, gevangen in zijn rolstoel, en wij net zo gevangen in onze fascinatie voor hem. Waarom kijken we naar hem? Alleen omdat de filmmaker dat wil? Alleen omdat we braaf kijken naar alles wat ons voorgeschoteld wordt? Omdat de manier waarop deze man zich in het leven voortbeweegt hypnotiserend is? Omdat we in al die alledaagse handelingen op zoek zijn naar een verhaal?Porfirio houdt in zijn strakke minimalisme het midden tussen La libertad (2001) van Lisandro Alonso, waarin de grootste plotlijn eruit bestaat dat het nacht wordt op de pampa van houthakker Misael, en Jeanne Dielman (1975) van Chantal Akerman, waarin haar cinema van afgepaste gebaren maar ternauwernood het geweld in toom houdt dat daarachter schuilgaat.

Spoilers
Deze zomer kwam het Amerikaanse blad Wired met een onderzoekje waaruit zou blijken dat mensen het helemaal niet zo erg vinden als ze alvast een paar spoilers uit een verhaal kennen. In het geval van Porfirio is het de moeite waard om je af te vragen wat voor indruk de film op je na zou laten als je er echt helemaal niets van afweet. "Maar", zo zei regisseur Landes in een interview, "ik kan niet controleren wat mensen weten, dus ga ik ervan uit dat ze al wel iets van Porfirio weten."
Het gekke is dat de voorgeschiedenis van Porfirio stiekem ook de reden is waarom je hem zou willen zien. In de (als documentaire vermomde, maar als speelfilm opgezette) film speelt namelijk Porfiro Ramirez Adana zichzelf. Een man in een rolstoel. Maar ook een man in een rolstoel die op een dag besloot een vliegtuig te kapen omdat hij het zat was van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Hij wilde gewoon de invaliditeitsuitkering hebben waar hij recht op had. Landes, gefascineerd door dit bericht, bezocht hem in de gevangenis en ontwikkelde deze film. De ironie wil dat hij zijn straf mocht uitzitten in zijn eigen huis. Hij kon toch nergens heen. Waardoor het begrip gevangenschap in deze film op alle niveaus uitgespeeld kan worden: in het (strak afgemeten) beeld, in de notie van het (gehandicapte) lichaam als kerker voor de ziel, in de vraag in hoeverre onze sociale omstandigheden ons aan de leiband houden en ga zo maar door. En dat is uiteindelijk waar de film echt over gaat. Hij is niet interessant omdat hij echt gebeurd is, maar omdat hij het grote drama van de alledaagsheid laat zien.

Dana Linssen