Midnight’s Children

Straatartiesten en tovenaars, politici en militairen bevolken dit epos over de wording van het moderne India. De geschiedenis als magisch-realistisch schouwtoneel — met dank aan Salman Rushdie.

De middernachtskinderen in Deepa Mehta’s verfilming van het gelijknamige boek van Salman Rushdie zijn geboren in de nacht van 15 augustus 1947, op de slag van twaalf. Het is het moment waarop India onafhankelijk werd. Een magisch moment, hier letterlijk, want deze kinderen blijken bijzondere gaven te hebben. Om te beginnen kunnen deze toekomstige bouwers van het nieuwe India elkaar in hun droom ontmoeten. Dan is het al ruzie.
Eigenlijk begint deze ambitieuze vertelling al twee generaties eerder. In een sprookjesachtige setting zijn we getuige van een van de origineelste en geestigste hofmakerijen die we in lange tijd hebben gezien. Een in Engeland opgeleide arts mag zijn toekomstige geliefde, dochter van een rijke Indiër, alleen door een gat in een laken onderzoeken. Die westerse fratsen moet hij maar snel vergeten, spot de arrogante vader.
Daarmee is op ironische wijze de toon gezet voor een breed uitwaaierend schouwspel. De wonderlijke familie- en liefdesgeschiedenis fungeert losjes als metafoor voor het historische spektakel waarin we de afscheiding van Pakistan en de bloedige strijd tussen moslims en hindoes meemaken. Intussen blijkt dat twee van de middernachtskinderen bij de geboorte zijn verwisseld. De een de zoon van een straatarme liedjeszanger, de ander van rijke komaf.
De Indiaas-Canadese Deepa Mehta maakte eerder al naam met haar trilogie Fire (1996), Earth (1998) en Water (2005), indringende vertellingen uit het hedendaagse India. Water, over het wrede lot van kind-weduwen, streek zodanig tegen de haren van hindoefundamentalisten in dat Mehta voor de opnamen moest uitwijken naar Sri Lanka.
Ook het in nauwe samenwerking met Rushdie gerealiseerde Midnight’s Children getuigt van Mehta’s grote betrokkenheid met haar geboorteland. Dat het misschien te overdadig is, vergeven wij haar graag. Hoewel de spanning halverwege wat dreigt in te zakken en de personages te lijden hebben onder het gewicht van het totaal, is het opmerkelijk hoe vanzelfsprekend alles zich ontvouwt.
Vol passie maar met een scherpe blik schetsen Mehta en Rushdie de smeltkroes van arm en rijk, militairen, opstandelingen en de circusartiesten van de straat. Zonder zich daarbij te laten misleiden door de valse romantiek van oude sentimenten. Tegenover corruptie en vervolging plaatsen zij een verzoeningsgedachte die even ontroerend als nuchter is verbeeld. Doortrokken van een warm en rijk Indiaas licht ontpopt Midnight’s Children zich als een liefdesverklaring aan dit chaotische land.

Leo Bankersen